Bolesław Prus „Antek” - charakterystyka Antka

Jedną z ciekawszych i powszechnie znanych postaci w naszej literaturze jest Antek – bohater pozytywistycznej noweli Bolesława Prusa. Ten kilkunastoletni chłopak bardzo głęboko potrafi zapaść w pamięć, ponieważ jego życie dowodzi, jak wiele przeszkód musiały pokonywać na swojej drodze ówcześnie żyjące dzieci. Nie miały one szans na to, by chodzić do normalnej szkoły, zdobyć rzetelną wiedzę czy rozwijać swoje zainteresowania i umiejętności. Antek podjął jednak wysiłek poprawy swojego losu i odważył się, by wyruszyć w wielki, nieznany świat.

Antek urodził się w małej wsi, w dolinie nad Wisłą. Był synem biednej, ale bardzo pracowitej kobiety. Już w wieku pięciu lat musiał paść świnie. Był bardzo żywym dzieckiem, ciekawym świata i nowości, wszędzie było go pełno, zadawał mnóstwo pytań, jednak ludzie wkoło byli zbyt zabiegani, by tracić czas na rozmowy z nim. Miał dwoje rodzeństwa: siostrę Rozalię oraz brata Wojtka. Ojciec dzieci zmarł przywalony w lesie drzewem. Od tej pory cały dom znajdował się na utrzymaniu matki.

Chłopak nie garnął się do pracy, wolał snuć rozmyślania nad tajemniczym wiatrakiem stojącym po drugiej stronie Wisły. Był zafascynowany nim do tego stopnia, że postanowił zobaczyć go z bliska. Przepłynął więc bez pozwolenia rzekę i dowiedział się wszystkiego od pastuszków. Od tej pory jego myśli zaprzątał już tylko wspaniały wiatrak, który potrafi mleć zboże na mąkę. Strugał więc całymi dniami własne drewniane „konstrukcje”. Niejednokrotnie dostawał za swoją pasję bicie. Chłopak nie lubił pomagać w gospodarstwie ani w polu. Matka postanowiła, że wyśle syna na nauki – zapłaciła ostatnimi groszami miejscowemu nauczycielowi i oddała Antka do szkoły. Ten poszedł tam z nadzieją, że dowie się, jak zbudować prawdziwy wiatrak. Oczywiście takich zajęć program szkolny nie przewidywał. Dzieci miały uczyć się alfabetu, co akurat Antkowi nie przypadło do gustu i w niedługim czasie, po kilku ,,rozgrzewkach”, powrócił do domu.

Kolejne przygody świadczą o jego dużej bystrości i inteligencji. Chłopak po nieudanej szkolnej edukacji zostaje wysłany na praktykę do kuźni. Jest tak zdolny, że w bardzo krótkim czasie potrafi zrobić to, czego powinien uczyć się przez co najmniej sześć lat. Zostaje więc oddalony od prac przez kowala, który obawia się konkurencji ze strony utalentowanego ucznia. Antek powraca do wsi i na nowo oddaje się swojej pasji: struga z drewna wiatraki, domki, figurki. Szynkarz zaczyna nawet kupować od niego te piękne rzeczy, ale nikt nie zamierza pomóc utalentowanemu chłopcu. Antek wyrasta na przystojnego młodzieńca. „(...) Był dobrze zbudowany, w sobie zręczny i prosto się trzymał (…). Twarz także miał nie taką jak inni, ale rysy bardzo regularne, cerę świeżą, wyraz rozumny. Miał też jasne, kędzierzawe włosy, ciemnawe brwi i ciemnoszafirowe oczy, marzące”.

Wszystkie dziewczyny we wsi się w nim kochały, ale jego serce należało do nowej, uroczej żony podstarzałego już wójta. W chłopcu rodzi się nieznane dotąd uczucie, nie potrafi go ani nazwać, ani zrozumieć. Myśli całymi dniami o swojej ukochanej, struga dla niej krzyżyk z drewna, jednak nie ma odwagi go wręczyć drogiej osobie. Jest zbyt wstydliwy i nieśmiały. Wiesza krzyżyk na ławie w kościele, obok klęczącej niedaleko wójtowej, ofiarowując Bogu „(...) swoją tajemną miłość i niepewną przyszłość”. Chłopak wyrusza w świat, by tam znaleźć zarobek i wesprzeć zubożałą rodzinę.

Antek to postać jednoznacznie pozytywna. Jego bystrość, mądrość, zaradność, prostolinijność i ciekawość świata urzekają. Jednocześnie chłopak budzi współczucie. Pomimo zdolności i talentów chłopca nikt nie chciał i nie potrafił zająć się jego edukacją, nikt nie wyciągnął pomocnej dłoni do chłopskiego dziecka, które miało przecież ogromne predyspozycje i, w innym wypadku, świetlaną przyszłość przed sobą. Możemy mieć tylko nadzieję, że w nieznanym, szerokim świecie spotkał życzliwych ludzi, którzy wsparli go i dali mu szansę zaznania godnego życia.