Józef Baka „Uwaga o wieczności” - interpretacja i analiza wiersza

Poemat Józefa Baki podzielony jest na trzydzieści krótkich, trzywersowych strofek. Pierwsze dwa wersy każdej strofy rymują się, natomiast trzeci (będący swego rodzaju dopełnieniem każdej strofy) cechuje się innym brzmieniem klauzuli.

„Uwaga o wieczności” to jeden z religijnych poematów Baki zebranych w tom o prostym tytule „Uwagi”, z których tekstem najbardziej chyba znanym jest „Uwagi śmierci niechybnej”.

Baka jest poetą w pełni barokowym, posługującym się zarówno charakterystycznym dla epoki stylem językowym jak i sposobem obrazowania.

„Uwaga o wieczności” opowiada o podróży życia, którą każdy człowiek musi przebyć na swój własny sposób. Podmiot liryczny ma świadomość kruchości życia; wie, że jego ziemska pielgrzymka dobiegnie kiedyś końca i zdaje sobie sprawę, że z każdym dniem koniec ten jest mu coraz bliższy.

Typowe dla XVIII wieku jest jego nastawienie względem wiary i spraw ducha. Swoje zaufanie pokłada w wierze; oczekuje od niej wskazania mu właściwej drogi do wybawienia.

Późniejsza część wiersza zawiera przestrogę w postaci opisu dwóch możliwych do wyboru opcji postępowania - jedna z nich to życie cnotliwe, mające uwieńczenie w postaci wiecznej szczęśliwości w niebie, gdzie „Bóg serca metą”, oraz druga - droga występku i niesprawiedliwości, wiodąca człowieka ku niechybnemu potępieniu i piekielnym mękom. Tutaj zaznacza też poeta, że ze wszystkich katuszy, jakie dusza ludzka cierpieć może w otchłaniach piekielnych najgorszą jest nieobecność Boga, która zdaje mu się nie do zniesienia.

Podmiot liryczny wyraźnie bardzo obawia się sądu nad swą duszą - wspomina, że nawet święci nie mogli być pewni pośmiertnej nagrody i z pokorą przyznaje, że jego życie dalekie jest od ukazanego przez nich przykładu. Jednak później zdaje sobie sprawę z ofiary Chrystusa, która zapewnia przecież grzesznikom możliwość zbawienia. Przykład Syna Bożego ma być dlań latarnią, oświetlającą właściwą drogę w życiu. Wspomina także postać Matki Bożej, której wstawiennictwo również pozwala mu mieć nadzieję na możliwość wiekuistego szczęścia.

Poemat zakończony jest modlitwą o zmiłowanie, którego podmiot liryczny potrzebuje. Całość ma bardzo wyraźne zabarwienie uczuciowe - i z całą pewnością nie są to emocje fikcyjne.