Przywództwo charyzmatyczne - definicja, charakterystyka pojęcia

Jednym z typów przywództwa politycznego jest przywództwo charyzmatyczne. Opiera się ono, jak sama nazwa wskazuje, na charyzmie osoby przywódcy – pewnej cesze charakteru, dzięki której może łatwo przekonać do siebie tysiące, a nawet miliony ludzi.
 
Można wyróżnić kilka cech, którymi odznacza się przywództwo charyzmatyczne. Po pierwsze, jest to przekaz, który niesie ludziom nadzieję na zmiany na lepsze. W sytuacji, gdy ludzie zmęczeni są obecną sytuacją, wizja lepszej przyszłości, i to przyszłości możliwej do osiągnięcia, zachęca ich do poparcia osoby, która głosi tak ważne i potrzebne idee.

Po drugie, cechą przywództwa charyzmatycznego jest umiejętność wpływania na ludzkie emocje, wywoływania i modyfikowania ich. Ludzie kierujący się afektami chętniej popierają i obdarzeją zaufaniem osobę, która wzbudza nadzieje na zmiany.

Kolejną cechą spotykaną u tego typu przywódców jest indywidualne traktowanie człowieka, który nie jest „jednym z wielu”, ale wyjątkową jednostką, której istnienie przywódca charyzmatyczny uznaje i szanuje. Zdobywa tym samym serce milionów poszczególnych jednostek.

Należy zaznaczyć, że o ile rola charyzmy jest bardzo ważna w momencie zdobywania władzy oraz w pierwszym okresie jej sprawowania, o tyle później – w zderzeniu z rzeczywistością – owa cecha przywódcy schodzi nieco na bok i podstawa władzy musi być budowana w sposób tradycyjny, z wykorzystaniem biurokracji. Jest to związane także z tym, że nie zawsze osoba charyzmatyczna posiada odpowiednie doświadczenie i przygotowanie, by sprawować władzę w normalnych warunkach (już po nastąpieniu planowanej zmiany).

Funkcją charyzmatycznego przywódcy jest poprowadzenie ludzi ku zmianom, zerwaniu z aktualnym stanem rzeczy i wprowadzeniem nowego. Niektórzy badacze sprzeczają się wręcz, czy źródeł charyzmatycznego przywództwa należy szukać bardziej wśród cech personalnych przywódcy, czy raczej wśród specyficznych okoliczności. Gdyby nie było sprzyjających okoliczności – przywództwo mogłoby się nie pojawić.

Przykładami przywódców charyzmatycznych są: Mahatma Gandhi, Martin Luther King, a w Polsce – Lech Wałęsa.