Faszyzm a nacjonalizm - porównanie

Faszyzm z łaciny oznacza związek, jest ideologią, która w XX wieku zapanowała w kilku państwach europejskich i doprowadziła do II wojny światowej. Faszyzm był ruchem politycznym, którego organizacje działały we wszystkich niemalże krajach Europy. We Włoszech byli to faszyści Mussoliniego, w Niemczech naziści Adolfa Hitlera, w Hiszpanii frankiści, na Węgrzech strzałokrzyżowcy Szalasiego, w Wielkiej Brytanii Unia Faszystowska Oswalda Mosleya, w Belgii ruch rexistów Leona Degrelle'a, w Rumunii Legion Michała Archanioła, w Chorwacji ruch Ustaszy Ante Pavelića itd.

Natomiast słowo nacjonalizm wywodzi się z języka łacińskiego, jest postawą społeczno-polityczną, która za najwyższe dobro uznaje naród i sprawy narodowe.

Nacjonalizm stał się siłą napędową ideologii faszystowskiej. Aby porównać faszyzm z nacjonalizmem trzeba zrozumieć, że ten drugi jest częścią składową, ale i podstawą faszyzmu. Nie wszyscy więc nacjonaliści są faszystami. Natomiast każdy faszysta jest nacjonalistą. Nacjonalista, inaczej narodowiec, to człowiek, który kocha swój naród i uważa go za najważniejszą wartość.

Nacjonalizm można podzielić na kilka kategorii – nacjonalizm konserwatywny, nacjonalizm radykalny znany w Polsce jako ruch narodowo-radykalny. Nacjonalizm był także częścią składową nazizmu i frankizmu, a także syjonizmu – żydowskiego ruchu narodowego. Zawsze jednak odwołuje się to tradycji i kultury narodowej.

Badacze znajdują źródło wzrostu tendencji nacjonalistycznych w kryzysach finansowych, ubóstwie i ogólnym niezadowoleniu społecznym. W Europie został wykorzystany przez faszystów do realizacji swoich celów.

Nacjonalizm, podobnie jak faszyzm, postulował segregację rasową i wydalenie obcokrajowców z ziem prawowitych właścicieli. Faszyzm korzystał zatem z haseł nacjonalistycznych (które były bardzo popularne w społeczeństwie) i promował wszystko, co narodowe.

Faszyści zyskali sobie poparcie społeczeństwa i za pomocą haseł nacjonalistycznych potrafili uzasadnić swoje cele polityczne. Znaleźli więc wrogów, którymi byli cudzoziemcy i zaczęli atakować mniejszości narodowe. Obarczone zostały one winą za całe zło w państwie – bezrobocie, pogarszające się warunki życia i ubóstwo.

Nacjonalizm nie zawsze jednak musi oznaczać szowinizm czy ksenofobię, nacjonalizm może mieć również realizować się w postaci konserwatyzmu.

Faszyzm miał swoje źródła na kontynencie europejskim, natomiast nacjonalizm ma zasięg ogólnoświatowy. Ruchy nacjonalistyczne istnieją w Azji, Ameryce i Europie, a także Afryce.