Akty prawne - Akt konstytutywny - przykłady, opis, definicja

„Akty” to określenie dokumentów posiadających moc prawną. Wyróżniamy różne akty zależnie od wydającego je organu, od zakresu i podejmowanej tematyki, np. akty normatywne, także akty administracyjne.

Te ostatnie dzielą się na: akty deklaratoryjne (które stwierdzają, że w określonej sytuacji adresat ma pewne prawa, ustalają granice uprawnień i stwierdzają istnienie stosunku prawnego) oraz na akty konstytutywne, których wydanie skutkuje powstaniem, zanikiem lub zmianą stosunków prawnych. Skutki prawne powstałe w wyniku aktu konstytutywnego mogą mieć charakter zależności, nakładać nowe obowiązki i powinności, mogą one czegoś zakazywać, a także tworzyć nowe stany prawne.

Skutki prawne zaistniałe w wyniku uchwalenia danego aktu konstytutywnego następują w momencie jego ogłoszenia, doręczenia (nazywa się to ex nunc). Jest to cecha odróżniająca akty konstytutywne od aktów deklaratoryjnych, które obowiązują ex tunc – czyli od momentu spełnienia przesłanek obowiązywania. Warto podkreślić jednak, że rozróżnienie między aktami konstytutywnymi a deklaratoryjnymi nie jest ostre – w aktach konstytutywne występują także pewne elementy deklaratoryjne.

Przykładami aktów konstytutywnych, które mają na celu powstanie stosunku prawnego są np. akt zawarcia małżeństwa (tworzy się nowy stosunek prawny między małżonkami).

Przykładami aktów konstytutywnych, które zmieniają inne akty, są np. decyzje odwoławcze w stosunku do pierwszej podjętej decyzji w określonej kwestii czy decyzja o rozwodzie.

Należy wspomnieć, że akty konstytutywne będąc aktami administracyjnymi, posiadają cechy takie jak pozostałe akty administracyjne. Po pierwsze – akty te, w przeciwieństwie do aktów prawnych, są zindywidualizowane – skierowane do konkretnego podmiotu prawnego (osoby prywatnej lub fizycznej) – generalne i abstrakcyjne prawo aktu prawnego jest w akcie konstytutywnym dostosowywane do sytuacji konkretnych osób.

Po drugie, ważną cechą aktów konstytutywnych, jako rodzaju aktów administracyjnych, jest to, że na ich mocy powstają nowe prawa – jednostki uzyskują nowe uprawnienia czy obowiązki. Przykładem może być akt ślubu – przed wydaniem aktu ślubu partnerzy nie mieli wobec siebie potwierdzonych prawnie obowiązków np. wzajemnej pomocy czy pożycia, zupełnie inaczej przebiegałby także proces dziedziczenia.