Abolicja - definicja, charakterystyka, przykłady. Abolicja podatkowa

Abolicja jest aktem prawnym, który polega na jednorazowym anulowaniu nakazu ścigania danego typu przestępstw, a w momencie, w którym postępowanie zostało już wszczęte – na jego umorzeniu. Do abolicji dochodzi przed osądzeniem, co odróżnia ją od podobnego merytorycznie pojęcia, jakim jest amnestia (do amnestii dochodzi już po osądzeniu, a tym samym po ustaleniu wysokości kary). W przypadku abolicji nie dochodzi do zmiany kwalifikacji danego czynu zabronionego – mimo jednorazowego anulowania potencjalnych kar osobom, które go popełniły, dany czyn zabroniony pozostaje nielegalny.

Należy podkreślić, że abolicja dotyczy nie jednej indywidualnej osoby (jest tak w przynależnym prezydentowi prawie łaski), ale całej grupy osób, które popełniły dane przestępstwo – abolicja jest więc aktem powszechnym i generalnym.

Przykładem abolicji jest abolicja samowoli budowlanej, która polega na niewszczynaniu postępowania w sprawie nielegalnie zbudowanych obiektów (w określonych latach). Taka abolicja miała miejsce w Polsce w 2007 r. i dotyczyła obiektów zbudowanych bez pozwolenia, które powstały od 1995 do 1998 r.

Innym przykładem abolicji jest abolicja podatkowa, której mechanizm polega na niewszczynaniu postępowań w przypadku przyznania się osób lub przedsiębiorstw do oszustw podatkowych i zapłacenia przez nich wymaganej kwoty zaległego podatku. Celem takiej ustawy podatkowej jest zwiększenie wpływów z podatków – co może wydawać się nieco paradoksalne. Abolicja podatkowa ma prowadzić do tego, że przedsiębiorcy zrezygnują z tzw. szarej strefy, czyli korzystania z rozmaitych usług, np. rajów podatkowych – w celu ograniczenia wysokości podatków, jakie muszą zapłacić.

Zachęceni abolicją przedsiębiorcy wzbogacą kasę państwa zaległymi podatkami (w momencie ujawnienia ich oszustw musieliby zapłacić znacznie więcej, aż do 75% ukrywanych dochodów), a być może zrezygnują z przyszłych oszustw podatkowych, legalnie płacąc podatki własnemu państwu.

Abolicja podatkowa miała zostać wprowadzona w Polsce, jednak została ona zaskarżona przez Trybunał Konstytucji jako niezgodna z konstytucją. Głównym argumentem krytyki było naruszenie równego traktowania obywateli – w momencie wprowadzenia abolicji pokrzywdzonymi byłyby osoby, które dotychczas rzetelnie i uczciwie płaciły podatki.