Arbitraż - arbitraż międzynarodowy - definicja, cechy, opracowanie

Arbitraż jest jednym ze sposobów rozwiązywania konfliktów. Zakłada istnienie tak zwanych arbitrów powoływanych przez dwie strony sporu. 

Ten typ rozwiązywania konfliktów stosowany jest do rozstrzygania nieporozumień o charakterze cywilnym lub gospodarczym. Nie angażuje się wówczas do sprawy sądu, co posiada wiele zalet. Procesy sądowe zazwyczaj są czasochłonne i bardzo kosztowne, a zastosowanie metody arbitrażu pozwala tego uniknąć. 

Aby rozwiązać dany konflikt, strony powołują własnego arbitra (lub kilku), którego zadaniem będzie reprezentacja racji i poglądów. Arbiter powinien być osobą neutralną, niezwiązaną emocjonalnie z żadną ze stron. Zazwyczaj jest to człowiek wykształcony, znający się na przedmiocie konfliktu. 

I tak oto rolę arbitrów pełnią pracownicy naukowi, prawnicy lub też radcy prawni. Nie istnieje jednak przepis zakazujący powołania arbitra niezwiązanego z prawem.  Aby metoda arbitrażu okazała się skuteczna i satysfakcjonująca należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Najważniejszą z nich jest poufność, która zakłada zachowanie tajemnicy i bycie dyskretnym. Konflikt dotyczy bowiem tylko dwóch osób, a nikt obcy nie jest upoważniony do jego poznania ani też ingerowania. Obydwie strony sporu muszą wyrazić zgodę na działanie arbitrów. 

Powszechnie wyróżnia się trzy rodzaje arbitrażu. Pierwszy zakłada samodzielny wybór arbitra przez strony konfliktu. Natomiast metoda instytucjonalna i administrowana polega na korzystaniu ze specjalnie wyszkolonych arbitrów. 

Arbitraż międzynarodowy oznacza rozwiązywanie sporów pomiędzy dwoma państwami. Wówczas jeden lub kilku arbitrów wydaje orzeczenie, które stanowi podstawę do rozstrzygnięcia konfliktu. Istnieją dwa rodzaje arbitrażu międzynarodowego. Fakultatywny powstaje wówczas, gdy dwie strony wyrażają zgodę na działania arbitra. Natomiast arbitraż obligatoryjny pojawia się wtedy, gdy jedna strona nalega na współpracę z arbitrem. Druga zaś zgadza się na to, w końcu zostaje spisana umowa potwierdzająca taki stan rzeczy. 

Badacze stosunków międzynarodowych zwracają jednak uwagę na niewielkie korzyści, jakie można osiągnąć dzięki metodzie arbitrażu. Dlatego też nie stosuje się go zbyt często w sprawach międzynarodowych. Nie zmienia to jednak faktu, iż technika ta jest niezwykle popularna w sporach wewnętrznych.