Europa - nowe państwa po I wojnie światowej

I wojna światowa doprowadziła do kompletnego zawalenia się ładu panującego w XIX wieku. Państwa centralne pogodzić się musiały z porażką, a w Rosji wybuchła rewolucja. W warunkach tych do głosu doszły, sięgające II połowy wieku poprzedniego, dążenia niepodległościowe narodów włączonych w większe organizmy państwowe. Nowe państwa powstawały zwłaszcza na gruzach Austro-Węgier oraz Rosji.

Droga zachodnich rubieży Rosji do niezależności była niezwykle trudna. Kraje, w których świadomość narodowa była już wykształcona, w trakcie rewolucji bolszewickiej, musiały walczyć zarówno o wyswobodzenie się spod władzy Rosjan, a później również Niemców, którzy po traktacie brzeskim weszli w posiadanie tych ziem.

Pierwsi wyswobodzili się Finowie (w 1917), rok później swą niepodległość proklamowały Litwa, Łotwa i Estonia, a także Polska. Nie oznacza to jednak, że bolszewicy pogodzili się z utratą tak wartościowych terenów nadbałtyckich. Począwszy od roku 1919 Armia Czerwona próbowała przejść do ofensywy – na terenach zajętych natychmiast tworzone były rządy, które ogłaszały federację z Rosją Sowiecką. Opór nowych państw i pomoc ze strony polskiej ostatecznie jednak spowodował wycofanie się najeźdźców...