Plemiona barbarzyńskie w cesarstwie rzymskim

Mianem barbarzyńców (łac. barbarus – cudzoziemiec) określali Rzymianie ludzi, którzy nie byli ani Grekami, ani obywatelami Rzymu. W miarę ekspansji na coraz to nowe terytoria, mieszkańcy Wiecznego Miasta coraz częściej stykali się z tymi, którzy różnili się od nich językiem i obyczajami. Ostatecznie, walki ludów barbarzyńskich o niezależność przyczyniły się do upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, dając podwaliny do rozwoju kultury europejskiej.

 Galowie

 Galami nazywali Rzymianie ludy celtyckie, zamieszkujące tereny dzisiejszej Francji i Belgii (ówczesna prowincja Galia). Choć do roku 50 p.n.e. zostali całkowicie podbici przez Rzym (właściwie przez Juliusza Cezara, podczas wojen galijskich), jeszcze trzy wieki wcześniej Galowie złupili Rzym (po bitwie nad rzeką Alią, 390 r. p.n.e.), a sto lat później zagrażali Grekom.

Po podboju Cezar podzielił tereny Galii na prowincje, zamieszkiwane przez wiele plemion, stanowiących podstawową jednostkę organizacji galijskiego społeczeństwa. Walczono z druidami, kapłanami i nauczycielami celtyckiego świata, i z dawnymi wierzeniami. Jednocześnie, przenikanie się kultur doprowadziło do wykształcenia nowego nurtu – kultury galoromańskiej. Wynikała ona z romanizacji celtyckich obyczajów, religii i sztuki (Galowie słynęli ze swego zamiłowania do obróbki metalu).

Germanie

Plemiona germańskie zamieszkiwały północną i środkową Europę (Skandynawia, fragment dzisiejszych Niemiec, Jutlandia), granicząc z ludami takimi jak Celtowie i Słowianie. Germanami byli Wandalowie, Anglowie czy Longobardowie, którzy odegrali istotną rolę w upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.

Do wczesnego średniowiecza Germanie organizowali się w społeczności plemienne. Dopiero później, odkąd zaczęli wybierać przywódców spośród przedstawicieli znaczniejszych rodów, formę plemienną zastąpili organizacją podobną do wojskowej.
Chrystianizacja Germanów przebiegała stopniowo, od V do X wieku.

Frankowie

Frankowie to grupa ludów germańskich, powstała z wymieszania kilku mniejszych plemion. W połowie IV wieku Frankowie zajmowali tereny północnej Galii, jednak szybko rozprzestrzenili się na całą Galię, sięgając północnej części Półwyspu Iberyjskiego, Półwyspu Apenińskiego i południowej części Półwyspu Jutlandzkiego.

Najznamienitszym wodzem Franków był Chlodwig (ok. 466 – 511 r.). Wojował z Wizygotami i Alemanami. Zyskał przychylność cesarza wschodniorzymskiego, gdyż Wizygoci byli i jego wrogami. Chlodwig przyjął chrzest, a Frankowie zostali pierwszym chrześcijańskim plemieniem germańskim.

Burgundowie

Burgundowie („Synowie północnego wiatru”) byli kolejnym ludem germańskim, wywodzącym się z wyspy Bornholm lub z terenów dzisiejszej Wielkopolski i zachodniej Polski. Uczestniczyli w wędrówce ludów germańskich na początku V w. n.e., jednak po zahamowaniu ich ekspansji przez Rzymian i Hunów, osiedlili się na terenach dzisiejszej środkowej Francji (region Burgundia).

W 534 r. ulegli Frankom, a germańskie obyczaje z czasem zostały wyparte przez wpływy kultury romańskiej.

Hunowie

Hunowie byli koczowniczym ludem, który przywędrował do Europy (IV w.) z azjatyckich stepów. Nie wiadomo nic pewnego o ich rodowodzie – jedni przypisują im chińskie korzenie, inni zauważają podobieństwa ich języka z niektórymi dialektami słowiańskimi. Jednak dużo informacji zachowało się z czasu ich pierwszych najazdów. To właśnie agresywna ekspansja Hunów stała się przyczyną migracji barbarzyńców, głównie germanów, ze wschodu na tereny cesarstwa zachodniorzymskiego.

Czasem ich największej potęgi było panowanie Attyli (V w.). Ambitny wódz podporządkował sobie inne plemiona barbarzyńskie, tworząc rozległe imperium. Zagroził cesarstwu wschodniemu i zachodniemu. Jednak po klęsce wojsk Attyli na Polach Katalaunijskich (451 r.) i jego śmierci w 453 r., państwo Hunów rozpadło się, a ci, pobici przez niedawnych poddanych, rozproszyli się i zasymilowali z innymi ludami (np. z Bułgarami).