Secesja Katangi - wojna w Kongu (1960)

Niemal natychmiast po odzyskaniu niepodległości przez Demokratyczną Republikę Konga, państwo to uległo rozkładowi. Brak stabilności nowych struktur spowodował, że radykalne grupy zasiedlające bogate w surowce naturalne tereny usilnie dążyły do secesji. Tak też stało się w przypadku Katangi – rejoniu, na którym znajdowały się olbrzymie złoża miedzi. Inspiratorem rozłamu był Moise Czombe oraz pułkownik Joseph Mobutu. Gdy nie udało się przekonać do współpracy Rodezji Czombe, 11 lipca 1960 roku proklamował secesję Katangi.

Decyzja ta rzecz jasna spotkała się z ostrą krytyką ze strony ONZ, które postanowiło wysłać na miejsce swe wojska. Jedynie Belgia, kierując się swym interesem ekonomicznym, postanowiła uznać nowe państwo.

Zaognienie trudnej sytuacji nastąpiło na początku roku 1961. Prawdziwym szokiem dla opinii międzynarodowej była wiadomość o morderstwie Patrice Lumumby – premiera Konga. We wrześniu poprzedniego roku został on obalony przez Mobutu, a w styczniu wysłany do Katangi. Tam, z polecenia Czombe, dokonano mordu. Tym razem ONZ nie ociągało się z decyzjami. Rada Bezpieczeństwa skierowała do Konga kolejne wojska z misją niedopuszczenia o wybuchu wojny domowej – w istocie oznaczało to atak na Katangę. Jednocześnie z terenów zagrożonych nastąpiła ewakuacja Europejczyków i armii belgijskiej.

Rozmowy pokojowe „ostatniej szansy” nie przyniosły skutków i na przełomie lipca i sierpnia wojska „Błękitnych Hełmów” przystąpiły do ofensywy. Czombe jednak był zdeterminowany, aby utrzymać swą władzę – zaapelował, by bronić terytorium wszelkimi sposobami. Początkowe walki okazały się niezwykle krwawe i siły ONZ nie potrafiły, na bardzo niesprzyjającym terenie, zepchnąć do obrony armię Katangi. Przełom nastąpił dopiero u schyłku roku 1962. Wtedy to wojska ONZ wkroczyły w głąb Katangi, aby na początku 1963 r. zająć całość prowincji. Na początku stycznia zajęta została stolica – Elisabethville. Czombe najpierw uciekł do Rodezji, ale niedługo później oddał się w ręce ONZ i został uwięziony w areszcie domowym. 15 stycznia, świadomy swej porażki, ogłosił, że gotowy jest położyć kres secesji. Nowo mianowany szef rządu Jospeph Ileo miał za zadanie jak najszybciej dokonać integracji prowincji z rodzimym Kongiem. 30 czerwca 1964 r. z Konga wycofały się ostatnie wojska ONZ.

Sytuacja w rejonie nadal była bardzo niestabilna i w kolejnych latach doszło do szeregu wojen domowych.