Zatarg Bolesława Śmiałego z biskupem krakowskim Stanisławem za Szczepanowa

Konflikt między Bolesławem Śmiałym i biskupem Stanisławem, który ostatecznie doprowadził do obalenia władzy tego pierwszego, nie był typowym zatargiem personalnym - Stanisław był jedynie uosobieniem całej, bardzo szerokiej opozycji antykrólewskiej.

Bolesław Śmiały, syn Kazimierza Odnowiciela był człowiekiem bardzo odważnym i wojowniczym. Bezkompromisowa polityka zagraniczna, jaką prowadził, była dzięki temu  bardzo skuteczna. Działania Śmiałego doprowadziły do wyniesienia na tron węgierski w 1077 roku jego kandydata, co równoznaczne było z zabezpieczeniem południowej granicy.

Kolejna wyprawa, tym razem kijowska, choć zakończyła się sukcesem militarnym, doprowadziła do kryzysu wewnątrz kraju. Ponieważ całe przedsięwzięcie trwało ponad rok, ciemiężona ludność i niewolnicy poczuli się pewniej. Doszło do wystąpień przeciwko monarsze. Szlachta, dowiedziawszy się, że niewolnicy zawłaszczyli sobie ich ziemie, domy, a także żony (zarówno przymusem, jak i dobrowolnie), tłumnie zaczęła opuszczać szeregi wojska. Sytuacja ta rozwścieczyła Bolesława, gdyż był to akt niesubordynacji, który mógł skomplikować mu poważne plany. Po powrocie do kraju w roku 1079 król nie wahał się wymierzyć bardzo dotkliwych kar – przywódcy szlacheccy zostali zabici, niewierne żony natomiast miały karmić swym mlekiem szczenięta. Surowość Bolesława była tak olbrzymia, że Stanisław ze Szczepanowa, do tej pory będący w biernej opozycji, postanowił wystąpić przeciwko władzy króla. Kiedy napomnienia nie przyniosły skutku, biskup rzucił na władcę klątwę i zabronił mu wstępu do kościoła. Bolesław ostatecznie opanował sytuację i nielojalnego biskupa oskarżył o zdradę, a następnie skazał na śmierć przez obcięcie członków.

Według kronik Kadłubka, król sam miał wykonać wyrok. Ponoć wpadł ze swymi ludźmi do kościoła św. Michała w Krakowie, pobiegł do ołtarza i przebił kapłana mieczem. 

Śmierć biskupa Stanisława, a zwłaszcza jej okoliczności, doprowadziły do powszechnego buntu przeciwko Śmiałemu, który po pewnym czasie zmuszony został do ucieczki na Węgry. Tam też zmarł w roku 1081 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach.

Za sprawą zabójstwa biskupa, a pomimo zasług dla państwa, Bolesław Śmiały uznany został za okrutnika i zbrodniarza.