Styl gotycki - Styl gotycki w architekturze Polskiej. Charakterystyka

Rozwinięty głównie we Francji oraz w Anglii architektoniczny styl gotycki do Polski dotarł głównie za pośrednictwem przybywających z Zachodu członków zakonu dominikanów oraz franciszkanów, dopiero około połowy XIII wieku. Pierwsze polskie budowle nawiązujące do wzorów gotyckich znacznie jednak odbiegały od swoich zachodnioeuropejskich odpowiedników, bowiem reguły klasztorne wymagały od zakonników wznoszenia raczej skromnych kościołów, w których np. brakowało charakterystycznych dla stylu witraży oraz strzelistych wieżyczek. Dopiero za panowania króla Kazimierza Wielkiego, który aktywnie wspierał finansowo wszelkie inicjatywy budowlane w swoim państwie, styl gotycki w Polsce osiągnął swoją pełnię i wówczas to powstały najokazalsze gotyckie zabytki architektoniczne tj. Kościół Bożego Ciała w Bieczu czy Bazylika Mariacka w Gdańsku.

Charakterystyczną cechą polskiej odmiany stylu, było powszechne zastosowanie glinianej cegły, w miejsce wciąż popularnego na Zachodzie kamienia. W związku z zastosowanym materiałem nie było zatem możliwe budowanie zaawansowanych architektonicznie kościołów o smukłych, strzelistych sylwetkach oraz rozczłonkowanych pionowymi elementami elewacjach. Zamiast nich w Polsce powszechnie zastosowanie znalazły m. in. wzmacniające ściany oraz nadające im innowacyjny wygląd tzw. skarpy architektoniczne oraz sporych rozmiarów filary wspierające dodatkowo sklepienie. W porównaniu do zachodnich, polskie zabytki gotyckie posiadają także znacznie mniejsze okiennice z witrażami. Pozbawione charakterystycznej dla epoki dekoracji rzeźbiarskiej ściana zewnętrzna, często przyozdabiana była także tzw. blendami, czyli wnękami (ślepymi oknami), których jaśniejszy zazwyczaj kolor wyróżniał się od ceglanej barwy elewacji - podobne rozwiązania stosowano także przy wykańczaniu sklepień wewnątrz budowli.

Oprócz budowli sakralnych, w stylu gotyckim na ziemiach polskich wznoszona także m. in. okazałe zamki (Wawel), całe miasta (najczęściej nowo lokowane na prawie magdeburskim) oraz mury i fortyfikacje. W tej dziedzinie budownictwa wielką spuściznę po sobie pozostawił w dzisiejszej Polsce Północnej, Zakon Krzyżacki.