Wit Stwosz - biografia, życiorys

Wit Stwosz, rozsławiony w Polsce za sprawą głównego ołtarza w Kościele Mariackim na rynku w Krakowie, niemiecki rzeźbiarz i malarz, urodził się około roku 1488 w okolicach Stuttgartu. Uważany jest również za jednego z najwybitniejszych przedstawiciel styl późnogotyckiego w sztuce europejskiej.

Lata młodości Wita Stwosza oraz okres zdobywania podstawowej wiedzy artystycznej są dla obecnych historyków sztuki wciąż wielką zagadką. Ze względu na indywidualny styl, będący ewidentnie inspirowany twórczością Mikołaja z Lejdy, przypuszcza się, iż pierwsze kroki w posługiwaniu się dłutem stawiał on w Nadrenii. W zasadzie pierwsza potwierdzona w źródłach wzmianka o tym wybitnym artyście pochodzi dopiero z roku 1477, kiedy przybył on do Krakowa, gdzie na zamówienie rady miejskiej miał się podjąć zadania wykonania nastawy ołtarza głównego w Kościele Mariackim. Przybywając do Krakowa Wit Stwosz był już w pełni ukształtowanym rzeźbiarzem, a o jego poważnym podejściu do swojego życiowego zlecenia świadczy fakt, iż zrzekł się wówczas nawet obywatelstwa niemieckiego.

W momencie przyjazdu do Polski, Wit Stwosz miał już żonę – Barbarę Hertz, z którą miał pokaźną gromadkę dzieci. Prace nad Ołtarzem Mariackim ukończył w roku 1489. Podczas pobyt w Krakowie wykonał ponadto szereg innych pomniejszych zamówień – pośród nich warto wymienić np. nagrobki króla Kazimierza Jagiellończyka z krypty Katedry Wawelskiej, arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego z katedry w Gnieźnie, biskupa Piotra z Bnina z katedry we Włocławku, a także ołtarz z kościoła cystersów w Jędrzejowie (niestety niezachowany), środkową część tryptyku z Lusiny czy rzeźbę Anny Samotrzeć dla kościoła w Olszanach (następnie przeniesioną do Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, skąd wywieziona została do Niemiec w czasie II wojny światowej).

W roku 1496 Wit Stwosz zamknął swój dobrze prosperujący krakowski warsztat i powrócił do Norymbergi, gdzie kontynuował swoją artystyczną działalność, tworząc wówczas m.in. epitafium Pawła Volckammera dla tamtejszego kościoła Św. Sebalda czy Pozdrowienie Anielskie dla kościoła Św. Wawrzyńca.

Oprócz pracy twórczej Wit Stwosz oddawał się również z ochotą działalności handlowej oraz spekulacjom finansowym. Doprowadziło go to niemal na skraj bankructwa w roku 1503, kiedy to pożyczył pokaźną sumę pieniędzy jednemu z norymberskich kupców, który następnie ogłosił upadłość – prawdopodobnie był to wcześniej przygotowany spisek. Nie mogąc odzyskać swojego wkładu, zdobył się nawet na fałszerstwo podpisu i pieczęci na podrobionym wekslu. Oszustwo to wyszło na jaw i artysta musiał uchodzić z miasta – znalazł tymczasowe schronienie w klasztorze karmelitów, gdzie przebywał jeden z jego synów. Przebywając tam doszedł do ugody z wystawcą feralnego weksla, ale opuszczając mury klasztorne wciąż podlegał odpowiedzialności karnej za publiczne oszczerstwa i fałszerstwo. 16. listopada roku 1503 Wit Stwosz został pochwycony przez strażników i osadzony w więzieniu. Od zasądzonej kary śmierci uchronił go zięć Jorg Trummer i wyrok został złagodzony do publicznego napiętnowania winowajcy poprzez wypalenie na policzkach znamienia rozżarzonym żelazem i wydania zakazu opuszczania miasta.

Zakazowi jednak temu artysta się nie podporządkował i wyjeżdżając z Norymbergi popadł w otwarty konflikt z radą miasta. Jego życiowa sytuacja poprawiła się dopiero w roku 1507, kiedy to udało mu się uzyskać ułaskawienie od samego cesarza Maksymiliana I. Wit Stwosz zmarł w roku 1533.