Kultura karolińska - charakterystyka, opracowanie

Czasy panowania Karola Wielkiego, oprócz sukcesów politycznych, odznaczały się również rozkwitem kultury. Nie bez przyczyny owe czasy nierzadko nazywane są „renesansem Karolińskim”.

Rozkwit kultury nie mógłby się dokonać, gdyby wcześniej nie przeprowadzono reformy szkolnictwa. Karol Wielki, będąc świadomym niskiego poziomu wykształcenia duchowieństwa, przede wszystkim nakazał podnieść poziom nauczania w szkołach klasztornych. Ponadto, niezależnie od nich, w stolicach poszczególnych diecezji pojawić się miały szkoły katedralne. Program studiów obejmował 7 głównych przedmiotów uszeregowanych w trivium i quadrivium. Na trivium składały się nauki wstępne, bez których dalsze studia na wyższym poziomie nie byłby możliwe. Chodzi mianowicie o gramatykę, retorykę oraz dialektykę. Quadrivium obejmowało głównie nauki matematyczne tj. arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka. Nauczanie szkolne nie miało charakteru ekskluzywnego - ówczesne szkoły były już otwarte zarówno na kandydatów do stanu duchownego, jak i ludzi świeckich. Przegotowywaniem pomocy naukowych zajmowali się kopiści. Owocem ich prac były nie tylko kolejne egzemplarze Biblii i pism Ojców Kościoła - bardzo często sięgano do starożytnych traktatów.

Przykład do naśladowania płynął z samej góry, bowiem Karol Wielki wykazywał bardzo dużą ciekawość poznawczą. Z czasem dysputy przeprowadzane na dworze królewskim przerodzić się miały w poważną naukową instytucję - szkołę pałacową. Miała być ona kuźnią późniejszych wybitnych uczonych z różnych dziedzin, natomiast program nauczania tam opracowany, stał się wzorem dla całego szkolnictwa średniowiecznego. Na dworze karolińskim szczególnie bujnie zaczęła rozkwitać myśl polityczna i historiografia (Einhart spisał biografię władcy w „Żywocie Karola Wielkiego”; powstawały również życiorysy papieży i historie kościołów katedralnych i opactw).

Za sprawą inicjatywy władcy rozwijała się również sfera sztuki. Wszelkiego rodzaju artyści objęci zostali opieką możnych i dworu, co zapewniało im możliwość nieograniczonego tworzenia. Równolegle progresu dokonywała również sztuka ludowa.
Architektura czasów karolińskich miała charakter monumentalny, czym nawiązywała do budowli antycznych (najważniejszy zachowany do dziś zabytek to kaplica pałacowa w Akwizgranie).
 
Malarstwo również charakteryzowało się względnym kopiowaniem stylów znanych z starożytnych Gracji i Rzymu. Odrodziło się zwłaszcza monumentalne malarstwo ścienne.
Począwszy od ery Karola Wielkiego, sztuka nie miała już mieć jedynie cech dekoracyjnych. Podobnie bowiem jak w czasach pierwotnego chrześcijaństwa nie marnowano żadnej okazji, aby pouczać i umoralnić ludzi.
 
Sztuka karolińska, odkurzając motywy starożytne, zawierała wszystkie istotne cechy twórczości okresu romańskiego. Ponadto, z racji tego, iż dzieła wtedy powstałe były wzorami do naśladowania, miała ona olbrzymie zasługi w formowaniu jednolitego obszaru kulturowego Europy chrześcijańsko-łacińskiej.