Bitwa pod Dunkierką (1639 r.) - przebieg, opracowanie

Wojna trzydziestoletnia rozpoczęła się w 1618 r. w Pradze i w niedługim czasie ogarnęła niemal całą Europę. Zamieniwszy się z czasem w wielki konflikt między koalicjami katolickimi i protestanckimi, toczyła się w wielu miejscach i zakończyła się dopiero w 1648 r. pokojem westfalskim. Przebieg jej można ogólnie podzielić na cztery następujące kolejno po sobie etapy: czeski (1618-1624), duński (1645-1629), szwedzki (1630-1635) oraz francuski (1635-1648).

W kwietniu 1635 roku do wojny przystąpiła formalnie dotychczas neutralna Francja – wcześniej jedynie finansowała po części działania armii szwedzkiej Gustawa II Adolfa – dołączając do protestanckiej koalicji niemiecko-szwedzkiej i biorąc na siebie ciężar walk z katolicką Hiszpanią. Areną walk stały się m.in. Niderlandy, które ponadto wówczas walczyły o uzyskanie niepodległości i zrzucenie uciążliwego jarzma hiszpańskiego. Sytuacja na lądzie była stosunkowo wyrównana, choć w ostatnim etapie zmagań przewagę uzyskały państwa protestanckie (zajęcie austriackich posiadłości w Nadrenii, Alzacji i na Śląsku).

Jednak pozycja Habsburgów była wciąż silna dzięki mocnej flocie, jaką posiadali Hiszpanie. Ostateczne zwycięstwo w wojnie nie było więc możliwe bez uprzedniego podważenia hiszpańskiej dominacji na morzu. Do decydującego o dalszych losach konfliktu starcia doszło w lecie roku 1639 na wodach w okolicy Dunkierki na północnym wybrzeżu Francji.

Chcąc odwrócić losy wojny lądowej, Hiszpania wysłała do Niderlandów wielką flotę złożoną z ponad 40 liniowców pod wodzą Antonia De Oquendo, która eskortowała kolejne 40 transportowców przewożące około 12 tys. żołnierzy. U wybrzeży Niderlandów napotkała jednak ona flotę holenderską. Dowodzone przez admirała Maartena Trompa siły liczyły 12 okrętów liniowych, po połączeniu z eskadrą Witte de Witha powiększyły się o dodatkowe 5 – były więc zdecydowanie mniej liczne od floty hiszpańskiej. W dniu 17. sierpnia 1639 r. admirał Tromp wydał rozkaz ataku. Mimo przewagi liczebnej, Hiszpanie nie potrafili przechylić szali zwycięstwa na swoją korzyść, a po przybyciu zelandzkich posiłków Joosta Banckerta w sile kolejnych 12 okrętów, w obliczu kończących się zapasów prochu, zmuszeni zostali do odwrotu. Ewakuowane z bitwy resztki floty hiszpańskiej schroniły się u wybrzeży angielskich, gdzie osiadłszy na płyciźnie liczyły na protekcję angielską. Jednak pokrzepieni  zwycięstwem pod Dunkierką dowódcy floty holenderskiej postanowili dokończyć dzieła zniszczenia i zaatakowali flotę D’Oquento w okolicach Downs i po sprawnie przeprowadzonej bitwie odnieśli bezsprzeczne zwycięstwo.

Flota hiszpańska została rozbita, a większość przeznaczonych do desantu żołnierzy zginęła. Skutkiem tak dotkliwej porażki była późniejsza agonia hiszpańskiej supremacji na morzu, a potęga katolickiego państwa wkrótce zaczęła się sypać.

Do historii wojskowości bitwa pod Dunkierką przeszła również jako pierwsze starcie morskie, w którym zastosowano innowacyjną taktykę zwaną liniową (dokonał tego zwycięski admirał Tromp), która na długie lata stała się podstawową strategią prowadzenia działań ofensywnych na morzu.