I rozbiór Polski - przyczyny

Pierwszy rozbiór Polski dokonał się w 5 VIII 1772 r. Państwo polskie zostało podzielone przez trzech zaborców - Prusy, Austrię i Rosję. Państwa te podpisały traktat trójstronny, w którym podały powód rozbioru - „całkowity brak państwa i duch fakcyjny utrzymujący w Polsce anarchię”. Główną przyczyną było wewnętrzne osłabienie, rozbicie i kłótnie, które wprowadzały chaos w strukturach państwa polskiego.

Klęska konfederacji barskiej, w której upatrywano się ostatecznej szansy na uratowanie Polski, zakończyła proces nadziei. Mimo kilku spektakularnych zwycięstw, konfederaci nie byli w stanie zmienić sytuacji na arenie międzynarodowej. Europa obawiała się słabnącej Polski, ponieważ skutkowało to wzrostem potęgi rosyjskiej. Zarówno Turcja jak i Polska były ważnym strategicznie terenem, a sukcesy Rosji zaniepokoiły Francję i inne kraje europejskie, które obawiały się rosyjskiej dominacji.

Słabnąca Polska była wspaniałym łupem dla Rosji. Obawiano się zachwiania równowagi sił w Europie, toteż Austria i Prusy wymusiły na Rosji osiągnięcie konsensusu w postaci traktatu rozbiorowego. Rosja zgodziła się na to, w zamian za zatrzymanie zdobyczy tureckich. Rosja zagarnęła obszar Polski - 92 tys. km2 i zajęła ok. 1,3 mln ludności. Prusy zajęły ok. 36 tys. km2, a Austria 83 tys. km2.

Wewnętrznie rozbita Polska nie była w stanie oprzeć się tej wrogiej sytuacji. Niestety, zmieniającą się na niekorzyść Polski sytuacja międzynarodowa, świadczyła, że w przyszłości, sytuacja rozbiorowa może się powtórzyć.

Rozbiór Polski był pierwszym w dziejach Europy jawnym „podziałem” państwa, całkowicie sprzecznym z obowiązującymi zasadami. Żadne z europejskich mocarstw nie próbowało przeciwdziałać temu zdarzeniu. Europa przyglądała się biernie jak Polska znika z mapy. Przyczyną pierwszego rozbioru Polski okazała się konfederacja barska, która w oczach zachodnich mocarstw wprowadzała chaos i anarchię w państwie polskim, a ponieważ słaba struktura kraju i stronnictwo króla nie pozwało na zbrojne rozprawienie się z konfederacją, zaborcy uznali, że mają pełne prawo zapanować nad zdezorganizowanymi rządami w Polsce. Na arenie międzynarodowej Polska zostałą oskarżona o anarchię. Zachodnie mocarstwa mamione propagandą zaborców, zażądały od Polski uznania zaborów terytorialnych pod groźbą rozszerzenia wpływów zaborczych.