Bolesław Śmiały i biskup krakowski Stanisław - przyczyny, przebieg i skutki konfliktu

Geneza konfliktu nie jest jasna. Wincenty Kadłubek w swojej kronice pisze, iż podczas licznych wypraw kijowskich, przedsiębranych przez króla polskiego Bolesława II Szczodrego, zwanego też Śmiałym, pozostające w kraju żony rycerzy zdradzały ich z zarządcami majątków. Władca został zmuszony do zakończenia wyprawy (której cel, osadzenie stronnika Bolesława na tronie Rusi Kijowskiej, nie został w pełni osiągnięty). Po powrocie do kraju srogo ukarał wiarołomne kobiety, czemu miał się sprzeciwić biskup krakowski Stanisław ze Szczepanowa.

Gall Anonim z kolej przemilczał przyczynę konfliktu, jednak samego Stanisława nazywa zdrajcą. Niektórzy historycy (np. Paweł Jasienica) doszukują się związków biskupa z opozycyjną wobec króla magnaterią, a nawet z Niemcami.

Jak było, nie dowiemy się nigdy. Wiadomo jednak, iż 11 kwietnia 1079 r. biskup Stanisław, oskarżony o zdradę, został wywleczony z kościoła na Skałce (Kraków) przez siepaczy Bolesława i zamordowany. Jego ciało rozczłonkowano ku przestrodze dla innych przeciwników króla.

Dalsze losy króla owiane są mgłą legendy i niesamowitości. Podobno, w wyniku buntu oburzonych morderstwem Stanisława możnowładców, Bolesław musiał uciekać z kraju na Węgry. Czy został tam otruty, czy też, jak uważają inni, wstąpił do klasztoru i do końca życia starał się przebłagać niebiosa za swoją zbrodnię, nie wiadomo.