Plutarch - biografia, życiorys

Plutarch był greckim pisarzem pochodzącym z Cheronei. Żył na przełomie I i II wieku n.e. Na wykształcenie Plutarcha składają się nie tylko studia na Akademii Platońskiej w Atenach oraz w Aleksandrii, ale także liczne podróże po ówczesnym świecie – przede wszystkim po Italii, Egipcie oraz po Azji Mniejszej.

Życie spędził głównie w rodzinnej Cheronei oraz w Atenach – w miastach tych pełnił urzędy. W starożytnych Atenach był archontem – jednym z dziesięciu najwyższych urzędników zarządzających polis (państwo-miasto). Ponadto pełnił funkcję kapłana w świątyni. W Cheronei założył szkołę, która wzorowała się na Akademii Platońskiej.

Plutarch był moralistą, który stworzył swój własny system filozoficzny. Wzorował się na platonizmie, neopitagoreizmie i stoicyzmie – w swoich pismach dowodził istnienia nadrzędnego i niezmiennego bóstwa, które porządkuje świat i wszechświat. Utożsamiał je z greckim słowem „Logos”. Plutarch ponadto utożsamiał swoje poglądy z przeświadczeniem o nieśmiertelności duszy i wartości cnoty.

Plutarch rozgłos i uznania w ówczesnym świecie zdobywa dzięki pisaniu żywotów sławnych osób. Powstaje kilkadziesiąt rozpraw dotyczących losów sławnych imperatorów i władców. Plutarch niejednokrotnie zabarwia opisywane historie, jednak obecność elementów fikcyjnych w biografiach nie umniejsza wartości pism. Wśród zachowanych pism należy wymienić: biografie sławnych ludzi zamieszkujących Grecję, biografie rzymskich cesarzy oraz dwadzieścia dwie pary żywotów równoległych zawierających najczęściej opis życia dwóch osób oraz porównanie (syntezę).

Z moralistycznych pism Plutarcha można wyciągnąć wiele sentencji, m. in.: „Z wszystkich ludzkich rzeczy tylko wiedza jest nieśmiertelna” czy „Umysł nie jest naczyniem, które trzeba napełnić, lecz ogniem, który trzeba rozniecić”. Pisarz umiera ok. 125 roku n.e. Jego pisma były znane św. Janowi Ewangeliście, który koncepcję Logosu wykorzystał przy spisywaniu Ewangelii.