Czechosłowacja 1968 - Inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację

Sytuacja, jaka wytworzyła się pod koniec lat 60-tych na Czechosłowacji budziła duży niepokój na Kremlu. Powodem był fakt, iż siły liberalne zdobywały coraz większy wpływ na władze, krytykując przy tym „twardogłowych”. Ci ostatni, dramatycznie próbując zachować wpływy, dodatkowo się pogrążyli. Po wykryciu próby przygotowania „konserwatywnego” zamachu stanu, zwycięstwo liberałów było już przesądzone. 4 stycznia 1968 roku nowym sekretarzem KPC został Alexander Dubczek. Jego hasło przewodnie brzmiało „socjalizm z ludzką twarzą”.

Wraz ze zmianami na szczytach władzy nastąpiło bardzo poważne odrodzenie społeczne. Ludzie czując pewną swobodę coraz bardziej manifestowali swoją niezależność, co z kolei było bardzo źle odbierane w pozostałych krajach bloku. Sam Dubczek, mimo, iż wiedział, że sytuacja wymyka mu się spod kontroli, nie zamierzał zatrzymywać spontanicznej demokratyzacji zarówno w społeczeństwie, jak i w partii. W maju ogłoszono amnestię, w czerwcu zniesiono cenzurę. Do tego dochodziło również zreorganizowanie służb bezpieczeństwa oraz ułatwienia w opuszczaniu kraju. Równocześnie jednak władze czyniły starania, aby podtrzymywać dobre stosunki z Moskwą i wszystkimi sojusznikami. System monopartyjny wciąż uchodził za jedyny możliwy. Działania te nie przekonywały jednak ortodoksyjnych komunistów. Ataki na Dubczeka przypuścili zwłaszcza I sekretarze Polski, NRD oraz Bułgarii. Wszyscy oni obawiali się, że liberalizacja na Czechosłowacji, może rozprzestrzenić się po całym bloku socjalistycznym.

W lato konflikt wydawał się już nieunikniony. 16 lipca zgromadzeni w Warszawie: Breżniew, Gomułka, Kadar, Ulbricht i Żiwkow wystosowali ostrzeżenie pod adresem Pragi. Choć Dubczek próbował przekonywać, że wszystko zakończy się z korzyścią dla socjalizmu, zgromadzeni w Warszawie szykowali już inwazję. Rozmowy prowadzone były więc na dwóch frontach: Kreml-Praga oraz Kreml-pozostałe kraje bloku. Ostatecznie, również za sprawą nalegań Gomułki, ustalono, że w sierpniu dokonana zostanie interwencja zbrojna.

Inwazja rozpoczęła się 21 VIII. Ponad 240 tyś. żołnierzy „bratnich armii” wkroczyło na teren Czechosłowacji, która nie zamierzała stawiać oporu. Natychmiast po zajęciu stolicy, główni rządzący na czele z Dubczkiem zostali przetransportowani do Moskwy, gdzie zostali uwiezieni.

Zajęcie kraju nie zakończyło jednak konfliktu. Niepogodzone z interwencją społeczeństwo, jak tylko mogło utrudniało życie najeźdźcą.

Ostatecznie dotychczasowe kierownictwo, godząc się na odwołane większości liberalnych ustaw, zachowało władzę. Dla pewność armia radziecka miała pozostać przez jakiś czas na terytorium czechosłowackim.

W roku 1969 sytuacja wciąż była napięta. Prawdziwy szok wywołał Jan Palach, który dokonał samospalenia. Bardzo często i z różnych okazji dochodziło do ulicznych zamieszek. Działania władz były jednak zdecydowane i wszelkie zawieruchy natychmiast były, nierzadko krwawo, tłumione. Zwolenników „praskiej wiosny” masowo represjonowano – 150 tyś. osób zmuszonych zostało do emigracji.