Jędrzej Moraczewski - biografia, życiorys

Jędrzej Moraczewski to jeden z najbardziej wpływowych działaczy politycznych okresu przed i powojennego.

Urodził się w Trzemesznie koło Mogilna 13 stycznia 1870 roku. Jego ojciec był inżynierem, w związku z czym rodzina Moraczewskich często podróżowała, by w końcu na dłużej osiąść we Lwowie, gdzie Jędrzej uczęszczał do gimnazjum im. Franciszka Józefa, a później podjął i ukończył studia na tamtejszej politechnice.

Mimo że początkowo sceptycznie odnosił się do idei socjalizmu w 1893 roku wstąpił do Galicyjskiej Partii Socjaldemokratycznej (przemianowanej później na PPS).

W roku 1896 Moraczewski ożenił się i rozpoczął karierę zawodową (był inżynierem kolejowym). Pracował we Lwowie, Galicji, a także na Bałkanach. Dodatkowo miał posadę na uniwersytecie lwowskim.

Po kilku latach zdecydował się jednak poświęcić karierę inżyniera na rzecz działania w polityce.

W 1907 roku został wybrany do austriackiego parlamentu, w którym działał przez dwie kadencje. Był człowiekiem stojącym po stronie najuboższych, robotników i innego rodzaju pracowników, angażował się więc w zakładanie związków zawodowych i spółdzielni.

Po wybuchu pierwszej wojny światowej stanął po stronie Austro-Węgier, gdzie aktywnie  pracował organizując oddziały, ale również biorąc udział w walce. Wszedł również w skład Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN). W 1917 roku został aresztowany za działanie przeciw Niemcom i Austrii.

Po odzyskaniu niepodległości został ministrem komunikacji w pierwszym rządzie. Urząd ten sprawował od 6 do 17 listopada. Wszedł również w skład Polskiej Komisji Likwidacyjnej.

Opowiadał się po stronie Józefa Piłsudskiego, kiedy więc ten wrócił z internowania, zlecił Moraczewskiemu utworzenie rządu. Po niedługim czasie środowiska prawicowe postanowiły dokonać zamachu stanu, został on jednak udaremniony, a Moraczewski, wcześniej zaaresztowany, wypuszczony na wolność.

W 1919 roku podczas wyborów Moraczewski został wybrany posłem z listy PPS. Był w tym czasie również wicemarszałkiem Izby Sejmu Ustawodawczego, wiceszefem Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów, a także członkiem Rady Naczelnej CKW PPS i prezesem Związku Zawodowego Kolejarzy.

Podczas wojny polsko-rosyjskiej w 1920 roku Moraczewski znów zaangażował się w werbowanie oddziałów a także walki na froncie.

W 1922 roku odbył podróż do USA. W tym samym mniej więcej czasie został odznaczony Krzyżem Walecznych oraz orderem Virtuti Militari.

W 1925 został ministrem robót publicznych, jednak w następnym roku podał się do dymisji. W wydarzeniach związanych z zamachem majowym zorganizował strajk kolejarzy, a kiedy Piłsudski objął władzę, Moraczewski na powrót został ministrem robót publicznych.

W 1927 został usunięty z PPS, jednak rok później przystąpił do PPS dawnej Frakcji Rewolucyjnej.

W 1930 roku został przewodniczącym CZKZZ (Centralnego Związku Klasowych Związków Zawodowych), który za jego przyczyną rozpadł się w następnym roku, a na jego miejsce Moraczewski powołał ZZZ (Związek Związków Zawodowych) i został liderem.

Podczas drugiej wojny światowej Moraczewski pracował w Sulejówku, a oprócz tego działał w konspiracji.

5 sierpnia 1944 roku został przypadkowo zastrzelony przez sowieckiego żołnierza.