Rozbicie dzielnicowe w Polsce - przyczyny i skutki. Próba bilansu politycznego, społeczno-gospodarczego i kulturalnego

Uchwała sukcesyjna Bolesława Krzywoustego miała na celu nie dopuścić do rozbicia terytorialnego państwa polskiego, jak to miało miejsce chociażby we Francji, Czechach czy Rusi. Słabo rozwinięty aparat państwowy wczesnośredniowiecznych monarchii, powodował, że władza centralna nie posiadała wystarczającej siły do scalenia całości terytorium. Tereny nierzadko zróżnicowane były kulturowo i językowo.

Na mocy testamentu Krzywoustego największe tereny objąć miał najstarszy syn, który sprawować miał również władze zwierzchnią nad pozostałymi dzielnicami. Jak się szybko okazało, pomysł Bolesława nie był zbyt dobry, gdyż niemal natychmiast po jego śmierci (1138)  rozpoczął się okres wojny domowej. Senior Władysław został pokonany i w 1146 r. uciekł z kraju, a jego miejsce zajął Bolesław IV Kędzierzawy. Zmiana ta została zakwestionowana przez Fryderyka Barbarossę, który przystąpił do ataku na ziemie polskie. Po śmierci Kędzierzawego seniorat przeszedł w posiadanie Mieszka III Starego, któremu pomimo usilnych starań nie udało się stworzyć silnej władzy zwierzchniej. Kazimierz II Sprawiedliwy, który objął władzę w Krakowie w roku 1177, w pewnym stopniu zaczął wprowadzać reformy, a także uzyskał poparcie papiestwa dla siebie i swych potomków....