Czerwoni Khmerzy - Ruch Czerwonych Khmerów

Ruch Czerwonych Khmerów korzeniami sięga lat 50. Wtedy to nieuczestnicząca w wojnie wietnamskiej ludność Kambodży stała się celem agitacji komunistycznej ze strony wojska północnowietnamskiego. Rodzima komunistyczna partyzantka wywodziła się głównie z warstwy wyższej; jej założycielami byli głównie wykształceni, nierzadko na Zachodzie, urzędnicy, którzy zawiedli się na przesiąkniętym korupcja państwie. Jednym z liderów nowego ruchu był Saloth Sar (później znany jako Pol Pot) – swego czasu uczeń J.P. Sartre'a i członek Komunistycznej Partii Francji.

Pierwszy raz grupa komunistycznych radykałów dała o sobie znać w roku 1963. Wzniecone przez nich powstanie chłopskie zostało jednak szybko stłumione przez siły rządowe. W ciągu najbliższych lat „koniunktura” polityczna miała się jednak zmienić. W 1965 książę Sihanouk zerwał stosunki dyplomatyczne, co w efekcie spowodowało oddanie się pod strefę wpływów Wietnamu Północnego. Pięć lat później książę został zmuszony do ucieczki z kraju. Zamachowcami okazali się ludzi dążący do ponownego zbliżenia z Ameryką. Armia kambodżańska rozpoczęła więc rozprawę z wszelki grupami komunistycznymi. Wojny tej nie udało się nowemu premierowi wygrać głównie z powodu powszechnej społecznej niechęci wobec Ameryki i wszelkich jej sojuszników. W momencie wycofania się armii Zachodniej z Indochin sytuacja się odwróciła. Tym razem to posiadający przewagę liczebną Czerwoni Khmerowie 17. kwietnia 1975 roku opanowali stolicę – Phnom Penh. Przejęcie władzy przez komunistów było początkiem okresu masowego terroru niespotykanego w skali świata.

Niemal natychmiast po zajęciu stolicy ogłoszono, że w ciągu 48 godzin wszyscy mieszkańcy miast udać się mają na tereny wiejskie. Jednocześnie zmieniono nazwę państwa na Kampucza, a kierownictwo przejął Pol Pot.

Kampucza czasów Pol Pota to twór absolutnie zideologizowany. Komunistyczne, zupełnie wyabstrahowane, dogmaty były jedynymi wyznacznikami dla przemian społecznych. Aby jednak móc tworzyć, należało przejść swoiste „oczyszczenie”. Oznaczało to, że kultura we wszystkich jej aspektach miała zostać zniszczona. Nowa polityka miała na celu wyrugowanie dotychczasowych obyczajów, tradycji, religii i dorobku intelektualnego. Khmerowie zamierzali bowiem osiągnąć cele komunizmu nie za sprawą industrializacji (jak w przypadku bolszewików), ale rolnictwa. Państwo przekształciło się więc w jedno, kolektywne gospodarstwo, w którym porządku pilnowali uzbrojeni strażnicy. Wszystko to miało upodobnić Kampuczę do starożytnego imperium Khmerów. 

Nie zamierzano tracić czasu na przekonywanie tych, którzy nie zamierzali podporządkowywać się nowej władzy. Wszyscy, którzy w jakikolwiek sposób narazili się na podejrzenie nieprzychylności wobec Pol Pota, zostali natychmiast uśmierceni. W czasie czterech lat dyktatury Czerwonych Khmerów wymordowano ponad połowę siedmiomilionowej ludności kraju. Gniew wymierzony był zwłaszcza w przedstawicieli dawnej inteligencji, mniejszości narodowych oraz przedstawicieli różnych wyznań. Osoby te nie pasowały do wizji jednolitego społeczeństwa przyszłości.

Całkowita izolacja kraju powodowała, że Zachód nie był świadomy wydarzeń w Kampuczy. Relacjom uchodźców zwykle nie dawano wiary.

Zaniepokojeni sytuacją w Kampuczy Wietnamczycy zdecydowali się odsunąć od władzy Pol Pota. 7. stycznia 1979 armie wietnamskie wkroczyły do Phnom Penh, kończąc tym samym rządy Czerwonych Khmerów. Grupa ta (również dzięki pomocy USA) miała jednak działać jeszcze w latach 90.