Kreta - cywilizacja minojska

Obszar położony nad Morzem Egejskim zaludniony był od czasów bardzo dawnych. Ludność przybywała na tereny Krety kolejnymi falami migracyjnymi z północy Półwyspu Bałkańskiego i Azji Mniejszej. Cywilizacja minojska, powstała na przełomie IV i III tysiąclecia p.n.e. była dziełem tych ostatnich. Okres jej największego rozkwitu przypada na pierwszą połowę II tysiąclecia.

Podstawą gospodarki Krety było rolnictwo i rzemieślnictwo. Produkty z tych dziedzin drogą morską rozprowadzane były na tereny czasami bardzo odległe. Mieszkańcy Krety byli znakomitymi żeglarzami – ślady ich wypraw znajdowano na wschodnich wybrzeżach Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Syrii i Egipcie. Handel morski, a wraz z nim eksport oliwy, zbóż, przedmiotów sztuki, ceramiki oraz – z drugiej strony - import surowców, złota, srebra, kości słoniowej z Egiptu, Azji Mniejszej, Cypru i Grecji, rozwijał się prężnie za pośrednictwem faktorii i portów. Z kolei transport w obrębie wyspy ułatwiały brukowane drogi.

O strukturze władzy panującej na Krecie nie zachowało się wiele informacji. Wiadomo jedynie, że osady na wyspie były zjednoczone pod rządami władcy rezydującego w pałacu w Knossos. Jego siedziba była najważniejszym miejscem na wyspie – to tutaj decydowano o kierunkach handlu. Ruiny pałacu są jednym z najbardziej efektownych zespołów zabytków antycznych.

Rozwój handlu pociągnął za sobą również progres w innych dziedzinach. I tak pewne jest, że mieszkańcy Krety posługiwali się pismem, co świadczy dobrze o poziomie ich cywilizacji. Początkowo było to pismo obrazkowe, a następnie hieroglificzne, z którego wykształciło się linearne.

Dzieje Krety zostawiły trwały ślad w pamięci zbiorowej Greków. Po dziś dzień znany jest mit króla Minosa. To on miał być konstruktorem labiryntu przeznaczonego dla Minotaura – potwora, pół-byka i pół-człowieka.

Z czasem Kreta straciła na znaczeniu. Przyczyny tego nie są do końca znane. Być może było to związane z wielkim wybuchem wulkanu na wyspie There, znajdującej się 160 km od brzegów Krety. Miało to miejsce około 1500 r. p.n.e. Stosunkowo niedługo później, bo przypuszczalnie około 1425 r. na skutek trzęsienia ziemi zniszczony został pałac w Knossos.