Styl romański - rzeźba i malarstwo romańskie

Styl romański kształtował się w Europie Zachodniej (początkowo w północnych Włoszech, oraz południowych Francji i Niemczech) na przełomie X i XI wieku, a jego nazwa wywodzi się z częściowym powrotem do wzorców m. in. architektonicznych z epoki starożytnego Rzymu.

Sztuka romańska podporządkowana była w większości religii i względom sakralnym. Masywne rzeźby, wykonane głównie z kamienia bądź brązu oraz metalowe drzwi, płyty nagrobne czy relikwiarze, przedstawiały najczęściej motywy hagiograficzne lub sceny ze Starego Testamentu oraz ogólnie nawiązywały do tryumfu dobra nad złem. Nierozerwalnie była na także połączona z ówczesną architekturą, bowiem przeznaczona była głównie do wypełnienia miejsca w charakterystycznych portalach i zagłębieniach lub na kolumnach czy kapitelach. Rzeźba romańska tworzona była według tzw. prawa ram, czyli ścisłego przestrzegania proporcji wymiarowych, aby zmieścić się mogła w przeznaczonym miejscu. Dlatego też często dochodziło do zupełnie nierealistycznego przedstawienia sylwetek, które wykonywane były pod konkretną lokalizacje w np. ścianie świątyni. Klasycznym przykładem późnoromańskiej sztuki rzeźbiarskiej jest np. dekoracja wnętrza (m. in. Tympanon z Sądem Ostatecznym) katedry w Autun w Burgundii, której autorem jest Gislebertus.

Podobnie jak rzeźby, także głównym zadaniem malarstwa romańskiego było działalność na usługach doktryny Kościoła. Ściany kościołów budowanych w stylu romańskim zdobiły najczęściej także wyszukane malowidła oraz popularne głównie we Włoszech mozaiki, które także przedstawiały sceny biblijne oraz nawiązywały do hagiografii kościelnej. Do dzisiejszych czasów najlepiej zachowane przykłady malarstwa romańskiego można oglądać m. in. we Francji, Niemczech, Hiszpanii oraz oczywiście we Włoszech.