Motyw szkoły w literaturze różnych epok - opracowanie

Szkoła jest niemalże „drugim domem”dla dzieci i młodzieży. Młodzi ludzie spędzają w niej większość swojego czasu, poznają nowych ludzi i kształtują osobowości. Dla pisarzy był to często doskonały temat dla wyrażenia niepokojów młodych ludzi, a także ich radości oraz dumy z radzenia sobie w niekonwencjonalnych sytuacjach.
   
„Syzyfowe prace” to jeden z utworów, gdzie motyw szkoły występuje jako jeden z głównych. Marcin Borowicz, który jest centralną postacią w powieści, przemierza drogę swojej edukacji od szkoły podstawowej przez gimnazjum po liceum. Doświadcza wzlotów i upadków, raz jest pilnym i wyśmiewanym przez innych prymusem, innym razem nie ma nic wspólnego z moralnością uczniowską, błądzi szukając własnej drogi i przyłącza się do kółek kultywujących tradycję rosyjską na ziemiach polskich, jednak koniec końców staje się zagorzałym patriotą. Szkoła jest tutaj tłem do pokazania przemian, jakie zachodzą w psychice młodego człowieka podczas dojrzewania nie tylko fizycznego, ale także psychicznego i duchowego.
   
Henryk Sienkiewicz przedstawił szkołę jako instytucję groźną, nieprzyjazną i okrutną dla wrażliwej jednostki takiej jak Michaś, bohater nowelki „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”. Nie jest on chłopcem bystrym i lotnym, ale za to bardzo pracowitym. Zdaje sobie sprawę z ogromu materiału, który musi przyswoić, ale z powodu mniejszych zdolności umysłowych potrzebuje dwa razy więcej czasu na opanowanie przedmiotów. Nie poddaje się jednak i uczy się nocami wyczerpując się fizycznie i psychicznie. Taka ciężka praca okazuje się ponad siły wątłego chłopca, który umiera na zapalenie opon mózgowych. W noweli Sienkiewicz przedstawia szkołę jako instytucję wywierająca niesamowitą presję i niedostrzegającą jednostkowych problemów, na czym cierpią najmniejsi i najsłabsi.
   
Warto wspomnieć także o „Ferdydurke”, powieści, która pokazuje szkołę z ironią i fantazją. Mamy tam do czynienia ze specyficznymi nauczycielami, którzy albo nie posiadają dostatecznej wiedzy, albo sztywno trzymają się kanonów i stereotypów, nie pozwalając młodzieży na wykazanie się innowacyjnymi pomysłami oraz niestandardowymi ideami.
   
Szkołę jako miejsce groźne i tajemnicze ukazuje natomiast Edgar Allan Poe w opowiadaniu „William Wilson”. Główny bohater uczęszcza do starego, mrocznego przybytku nauki, w którym zaczynają dziać się dziwne, niewytłumaczalne historie.