Epistolografia czy literatura? „Listy” Jana III Sobieskiego do Marysieńki

Epistolografia, to najkrócej mówiąc, sztuka pisania listów. Kiedyś stanowiły one bardzo ważny składnik życia towarzyskiego, ale nie tylko. Zastępowały prasę, często były czytane publicznie i stanowiły podstawę dla debat i sporów. Wiele z nich posiadało wydźwięk artystyczny, co sytuowało je na pograniczu literatury.

Sądzę, iż listy króla do Marysieńki traktować możemy właśnie jako gatunek z pogranicza epistolografii i literatury. Bez wątpienia są to listy, a więc umieszczamy je po stronie pisemnych wiadomości informacyjnych. Jednak z drugiej strony, zawierają one wiele cech wspólnych z literaturą barokową.

Każdy list zawiera makaronizmy, popularne w epoce baroku. Najczęściej są to zwroty francuskie, gdyż Marysieńka pochodziła właśnie z tego kraju.

Znajdujemy w listach także odwołania do innych dzieł literackich. Jan III Sobieski nie zawsze nazywa ukochaną Marysieńką. Czasem używa imion zaczerpniętych z dzieł innych autorów. Tak więc ukochana jest: Różą, Dianą, Kasandrą, Astreą. Sam zaś Sobieski: Celadonem, Feniksem, Sylwandrem, Orondatem. Te odwołania do francuskich romansów pasterskich, wprowadzają nastrój idylliczny i sielankowy.

Niektóre słowa w ich listach są zaszyfrowane: „orzeł” to Ludwik XIV, a „konfitury” symbolizują listy.

Dziełka Sobieskiego nazywać możemy małymi poemacikami miłosnymi. Autor używa wielu zdrobnień i spieszczeń, pisze do żony „moja Mamusieńku najśliczniejsza”, „największa duszy mojej i serca pociecho”.

Listy od zawsze były ważnym środkiem komunikacji międzyludzkiej. Dzięki swojemu intymnemu charakterowi, często stanowiły wyraz skrywanych uczuć i przeobrażały się w małe dzieła sztuki. Tak stało się w przypadku „Listów” Jana III Sobieskiego, którego miłość z wojownika przemieniała w poetę.