Zygmunt Krasiński - listy do Delfiny Potockiej. Opracowanie, interpretacja

Zygmunt Krasiński poznał Delfinę Potocką w Neapolu, w 1838 roku. Pomimo wielkiej miłości, pisarz – zmuszony przez despotycznego ojca – pojął za żonę inną kobietę. Romans Potockiej i Krasińskiego trwał jednak wiele lat, zbiór listów dokumentuje to niezwykłe uczucie.

Pierwszy list został napisany w 1839 roku, ostatni znany w 1848, choć badacze są przekonani, że korespondencja trwała jeszcze dłużej. Krasiński podkreślał w listach, że z ukochaną łączy go miłość duchowa (koncepcja przejęta z platońskiego mitu o Androgyne), nie fizyczna. Sama instytucję małżeństwa nazywał „grobem miłości”. W listach Delfina określana jest jako Beatrycze, anioł, Powierniczka i Siostra. W listach powracają stałe motywy i toposy: tęsknota za ukochaną, wyznania miłości oraz wspomnienia chwil spędzonych wspólnie. Krasiński szuka u ukochanej rad dotyczących życia codziennego – pisze o swoich relacjach towarzyskich, spłatach rachunków, zdrowiu, problemach w małżeństwie. Często więc patos przeplata się w nich z przyziemnością.

W listach do Delfiny pojawia się wiele interesujących rozważań pisarza dotyczących przede wszystkim Historii. Krasiński zastanawia się nad prawami, które nią rządzą, pochyla się nad pojęciami i problematyką rewolucji, katastrofizmu, konserwatyzmu. Szczególnie frapująca jest dla pisarza rola Opatrzności w dziejach ludzkości, Krasiński nie ucieka również od pytań  podstawowych, egzystencjalnych dotyczących  ludzkiej śmierci, wolności, przemijania.

Z listów do Delfiny Potockiej wyłania się obraz Krasińskiego jako człowieka obytego w świecie, kochającego salony i życie towarzyskie, doskonale znającego się na etykiecie. Jednocześnie artysta nie daje się zupełnie wciągnąć w ten tryb życia, zachowuje zdrowy dystans i chłodną ironię, o czym świadczą opisy sytuacji towarzyskich w listach do ukochanej. Krasiński wiele miejsca poświęca także sprawie Polski, pisze o szlachcie, o Europie bez Rzeczypospolitej.

Z listów wynika, że Krasiński nigdy nie wyzwolił się spod wpływu ojca, który zawsze pojawia się w nich jako autorytet i wyrocznia. Niewątpliwie artysta dokonuje w listach własnej świadomej autokreacji. Pojawia się w nich bowiem w różnych rolach: kochanka, melancholika, artysty, dandysa. Listy Zygmunta Krasińskiego należy więc traktować przede wszystkim jako literaturę, a nie jak wiarygodny opis życia artysty. Wydaje się, że Delfina Potocka również zdawała sobie sprawę, że Krasiński pisząc do niej list, miał świadomość, iż kiedyś będą czytać go inni również inni. Kobieta świadomie weszła w tę konwencję. Można więc powiedzieć, że para kochanków toczy w listach świadomą i wyrafinowaną grę z ich przyszłym czytelnikiem.