Motyw zakładu Boga z diabłem w literaturze różnych epok - opracowanie

Motyw zakładu Boga z diabłem pojawia się już w Biblii. Jego realizacja widoczna jest w „Księdze Hioba”. Opowiada ona historię prawego i pobożnego człowieka, Hioba, który prowadził szczęśliwe życie. Na początku opowieści ma siedmiu synów i trzy córki, wielki majątek i szacunek ludzi. Każdego dnia dziękuje Bogu za wszystko, co ma w życiu. Jednak Bóg wystawia go na próbę wiary. Jednego dnia odbiera Hiobowi wszystko - bogactwo, rodzinę i szacunek. Mężczyzna nawet przez moment nie buntuje się przeciwko decyzji swojego Pana.

Odebranie Hiobowi rodziny i majątku było dopiero początkiem próby, na jaką wystawił go Bóg. W ciągu następnych dni na Hioba spadły kolejne nieszczęścia: dotknął go trąd, przyjaciele go zostawili. Hiob skarżył się na swoje cierpienie, ale nie złorzeczył Bogu. Nie było momentu, by zwątpił w sens działań swojego Stwórcy. Mimo tragicznej sytuacji wielbił i oddawał cześć Stwórcy. W końcu Bóg wynagrodził wiernemu męki, przywracając mu wszystko, co wcześniej odebrał. Cierpienie, które spadło na Hioba, uszlachetniło go jeszcze bardziej. W momencie straty wszystkiego, uświadomił sobie znaczenie tego, co mu odebrano. Mógł nadać swojemu życiu nową wartość.

W dramacie Johanna Wolfganga Goethego pt.: „Faust”, dusza głównego bohatera staje się przedmiotem zakładu Boga z diabłem. Mefistofeles mówi Bogu na temat słabości ludzi. Uważa, że Faust jest osobą zbyt pyszną, dumną oraz chełpliwą. Zakłada się z Bogiem, że zwiedzie doktora z boskiej drogi. Diabeł kusi swoją ofiarę tym, czego ta najbardziej pragnie. Faust jest geniuszem, który zgłębił już wszystkie możliwe tajniki ludzkiej wiedzy. Do perfekcji opanował filozofię, prawo, medycynę oraz teologię, przestudiował wszystkie możliwe źródła. Faust marzył o przekroczeniu granic ludzkiej natury, metafizycznym poznaniu tajemnicy bytu ludzkiego.

Wiedza teoretyczna i książkowa nie wystarcza już doktorowi. Mefistofeles oddaje się w służbę Faustowi, spełniając wszystkie jego żądania. Przywrócił mu młodość, zabrał w podróż w czasie i przestrzeni oraz pomógł rozkochać Małgorzatę. Faust poprzez swoje egoistyczne i bezmyślne zachowanie oraz dążenie do zaspokojenia wszystkich swoich zachcianek przyczynia się do prawdziwej tragedii, w wyniku której jego ukochana zabija ich dziecko i sama oddaje się łasce Boga. Uświadamia to głównemu bohaterowi, jakie są prawdziwe wartości w życiu. Zostawia on diabła i postanawia działać na rzecz dobra innych ludzi. Stwarza własne imperium, pełne harmonii i szczęścia. Za swoje aktywne działanie i poświęcenie, Faust zostaje zbawiony przez Boga. Bóg wystawiając go na próbę, wierzył że nawet błądząc w wędrówce życia, w końcu znajdzie właściwą drogę. Swoją pewność wyraził słowami: „Sam poprowadzę go wkrótce do światła”. Bóg był pewny, że człowiek tak inteligentny jak Faust, nie pozwoli zmanipulować się Mefistofelesowi. Zakład Boga z diabłem w dramacie Goethego wzorowany jest na podobnej sytuacji przedstawionej w księdze Hioba.

W obu zaprezentowanych przypadkach zakładów Boga z diabłem, po wygranej stronie stoi Bóg. Wystawia on nie tylko swoich wiernych na próbę. Szatan zakładając się z Bogiem, próbuje dowieść kruchości istot ludzkich, ich marnej kondycji. Uważa, że wystarczy jeden mały bodziec, by odwrócili się od Stwórcy. Chce udowodnić Bogu, jak łatwo przerwać ich wiarę. Atutem Boga jest przeświadczenie, że ludzie popełniając błędy dochodzą do prawdy. Błądzenie i poszukiwanie leży w naturze każdego człowieka, ale na końcu każdej podróży wchodzą oni na właściwą ścieżkę.