Pablo Picasso „Panny z Awinionu” - interpretacja, opis obrazu

Obrazem najpowszechniej znanym i uznawanym za najbardziej reprezentatywny dla kierunku kubistycznego w sztuce jest dzieło Pabla Picassa zatytułowane „Panny z Awinionu”. Powstało ono w paryskiej pracowni artysty w ciągu kilku miesięcy 1907 roku, jednocześnie dając początek i wyznaczając na przyszłość standardy nowej techniki artystycznej, która zrewolucjonizowała dotychczasowe myślenie o kategoriach piękna i powinnościach sztuki. „Panny z Awinionu” zrywały bowiem całkowicie z mimetyzmem dzieła plastycznego zastępując tradycyjne kształty geometrycznymi, odrealnionymi konturami obiektów, a wypracowywaną przez wieki głęboką perspektywę – zupełnie płaską, przypominającą mozaikę, powierzchnią. Rewolucyjna była również tematyka dzieła przedstawiającego nagie postaci prostytutek z ulicy Calle de Avignon w Barcelonie, ujętych w prowokacyjnych, pozbawionych pruderii pozach.

Kompozycja obrazu sprawia wrażenie dwuplanowej poprzez zastosowanie w centralnej części jasnej, szaro-błękitnej plamy barwnej, która odróżnia się od tonacji kolorystycznej pozostałych elementów dzieła utrzymanych w ciepłych odcieniach żółci, różu, czerwieni i brązu. Dwie postaci znajdujące się w obszarze błękitnej plamy znacząco różnią się od pozostałych trzech współtworzących z nimi grupę – te zdają się bowiem bardziej przypominać sylwetki kobiece poprzez łagodniejszy rysunek linii ciała i jego ujęcie w charakterystycznej dla aktów pozie.

Pozostałe „bohaterki” dzieła zostały zobrazowane przy użyciu typowej dla kubizmu techniki rozbicia sylwetki na fragmenty poddane geometryzacji, przedstawione w świetle padającym z kilku odmiennych perspektyw, a następnie zestawione na nowo wbrew tradycyjnie rozumianemu układowi ludzkiego ciała. Dzięki takiemu zabiegowi powstało wrażenie pewnego rodzaju mozaikowości tych postaci, których odrealnienie potęguje dodatkowo ujęcie w nietypowych dla kobiet pozach, jak również zastąpienie ich twarzy konstrukcją przypominającą maskę z ludowej kultury murzyńskiej.

Oko widza wyraźnie rozróżnia centralną, złożoną z dwóch postaci, grupę od sylwetek okalających środek obrazu – kobiety stojącej po lewej stronie, siedzącej tyłem w prawym dolnym rogu, oraz pozostającej niejako na „drugim” planie w górnej części prawej strony dzieła. Zmysł analityczny każe nam jednak traktować wszystkie postaci jako elementy tej samej całości, domyślając się w zniekształconych postaciach bohaterek pokrewnych kobietom z centralnej części obrazu.

„Panny z Awinionu” stanowiły pierwsze dzieło kubistyczne i zarazem swoisty manifest jego pierwotnych założeń, po dziś dzień pozostały wyznacznikiem tej awangardowej techniki, spełniając niemal wszystkie wypracowane w późniejszym czasie rozwiązania twórcze.