Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
unikalne i sprawdzone wypracowania

Jan Chryzostom Pasek „Pamiętniki” - znaczenie literackie i historyczne „Pamiętników”

„Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska stanowią jeden z nielicznych przykładów osiemnastowiecznego pisarstwa pamiętnikarskiego, posiadającego walory literackie.

Pamiętnikarstwo swój rozkwit miało w XVIII w. Wówczas to każdy niemal szlachcic sporządzał zapiski, chcąc pozostawić po sobie ślad, przekazać coś potomnym. Jednak większości tych utworów nie posiadała istotnych walorów literackich i daleko im było to literatury.

Inaczej ma się z Paskiem i jego „Pamiętnikami”. Stanowią one niejednorodny obraz literacki. Z jednej strony zapiski te cechuje wyraźne nawiązanie do gawędy. Mamy więc do czynienia z rubasznym humorem, żywą akcją poprzecinaną dygresjami i anegdotami. Ta forma występuje często we fragmentach traktujących o zdarzeniach wojennych. Z drugiej jednak strony, gawędziarstwo ustępuje często miejsca retoryce, zwłaszcza jeśli jest to akurat przemowa lub list. Język staje się wtedy bardziej oficjalny, a kompozycja sprawia wrażenie uporządkowanej.

Pasek przede wszystkim ceniony jest jednak za swoje „gawędziarstwo”. Plastyczność języka, spora dawka ironii i kpiny dodają smaczku opowieściom narratora. Co prawda nie trzyma się on chronologii, miesza wątki i często zbacza z tematu, jednak nie mamy mu tego za złe, gdyż niespójność ową wynagradza nam kolejną dawką rubasznego humoru i dosadną oceną któregoś z towarzyszy.

Pasek, jak prawdziwy Sarmata, nie stroni od makaronizmów. Jest to typowe dla literatury barokowej. Znajdujemy więc wtrącenia łacińskie, włoskie, a także francuskie.

Dzieło Paska jest świadectwem epoki, doskonałą charakterystyką ówczesnej polskiej szlachty. Pasek, chcąc przedstawić się jako doskonały kompan, żołnierz i małżonek, rysuje obrazy zapierające dech w piersiach, jednak niekoniecznie prawdziwe.

Jednak i takie informacje są cenną wskazówką, pomocną w ocenie nie tylko literackiej strony „Pamiętników”, ale także ich historycznych odniesień. Dowiadujemy się więc, iż Sarmaci lubili mówić o sobie i przechwalać się swoimi umiejętnościami, do rzadkości należała uczta bez solidnej popitki, a bitwa, choć zawzięta i zaciekła, często kończyła się ugodą i dalszym ucztowaniem.

Dzięki książce Paska zyskujemy plastyczny obraz ówczesnej sytuacji politycznej, choć więcej dowiedzieć się możemy o życiu żołnierzy i szlachty uwikłanej w politykę i wojenkę, niż o egzystencji samego dworu królewskiego. Dzięki umiejętnością literackim Paska nietrudno nam sobie wyobrazić klimat ówczesnej epoki, wraz z jej wojnami, bijatykami, libacjami i miłostkami.

W działaniu głównego bohatera dostrzegamy dewocję, okrucieństwo, czasami dwulicowość, jednak dzięki dowcipowi i charyzmie, nie potrafimy odmówić mu uroku. To sprawia, że „Pamiętniki”, będące połączeniem gawędy, sprawozdania, relacji, wyznania i fantastyki, przyciągają uwagę czytelników niezmiennie od ponad czterystu lat.

Podobne wypracowania do Jan Chryzostom Pasek „Pamiętniki” - znaczenie literackie i historyczne „Pamiętników”