Stanisław Lem „Wielkie lanie” - streszczenie, opracowanie utworu

„Wielkie lanie” Stanisława Lema to krótkie opowiadanie zaliczane do cyklu „Cyberiady”. Akcja utworów toczy się w świecie udziwnionych maszyn i robotów. Głównymi bohaterami goszczącymi na kartach „Cyberiady” są dwa roboty – Trurl oraz Klapaucjusz. „Wielkie lanie” pochodzi ze zbioru „Bajki robotów” z roku 1964. Akcja opowiadania toczy się w nieokreślonym bliżej miejscu – wiemy jedynie, że jest to „dom konstruktora Klapaucjusza”.

Dziełko Stanisława Lema opisuje sytuację, w której przyjaciele rywalizują ze sobą. Obydwoje zajęci są konstruowaniem kolejnej maszyny. Pewnego dnia pracę Klapaucjusza przerywa pojawienie się nieznajomego robota. Okazuje się nim Maszyna Do Spełniania Życzeń – podarek od Trurla, „wielkiego przyjaciela” bohatera. Klapaucjusz pozwala jej wejść do domu i podczas usilnej pracy nad swoim nowym eksperymentem korzysta raz po raz z pomocy stojącego obok automatu.

„- Potrzebuję niebieskiej farby. - Nie wiem, czy będzie w odcieniu, jakiego potrzebujesz –  odparła maszyna, wysuwając przez klapkę w brzuchu puszkę farby. Klapaucjusz (…) wziął się do malowania. Do wieczora zażądał jeszcze po kolei szmergla, karborundu, wiertła i białej farby oraz śrubek, a za każdym razem maszyna dawała mu natychmiast to, czego sobie życzył”. Konstruktor wcale nie dziwi się przy tym, że maszyna naprawdę spełnia jego zachcianki.

Pod koniec dnia, kiedy praca była już zakończona, Klapaucjusz postanowił sprawdzić, czy maszyna naprawdę potrafi spełnić każde życzenie. Zażądał skopiowania Trurla, co też robot wykonał bardzo szybko. Bohater podstępnie zaprowadził Trurla do piwnicy, po czym związał go i pobił dotkliwie, bo nie wierzył w żarliwe zapewnienia kopii, że jest absolutnym oryginałem. W nocy zarówno Maszyna Do Spełniania Życzeń, jak i Trurl uciekli z mieszkania Klapaucjusza. Konstruktor przez okno swojego domu, z pogardą przygląda się ich ucieczce.

Nazajutrz bohater odwiedził przyjaciela, aby powiedzieć mu, że jest wielkim konstruktorem. Trurl był trochę rozzłoszczony, gdyż przyjaciel tak źle postąpił z podarunkiem. Udobruchany, postanowił jednak wybaczyć i zapomnieć o urazie. Wspomniał też, że Maszyna Do Spełniania Życzeń chciała zaczaić się na Klapaucjusza i zemścić się za złe traktowanie, ale Trurl rozebrał ją na części, aby uchronić przyjaciela przed bolesnym odwetem.

Opowiadanie kończy się na tym, że Trurl popisuje się historią o swoim miłosierdziu – jak to uratował Klapaucjusza od niechybnej śmierci. Jego przygoda dociera do uszu samego króla, który postanawia odznaczyć Trurla Orderem Wielkiej Sprężyny i Gwiazdą Helikonoidalną. W tym samym czasie Klapaucjusz zajmuje się budowaniem i konstrukcją dokładnie tej samej maszyny – na nieszczęście jego przyjaciel ukończył ją nieco wcześniej.

Bohaterowie „Wielkiego lania” Stanisława Lema to postacie, które żyją w świecie, gdzie wszystko jest możliwe. Oni sami posiadają moce twórcze, kreatorskie – potrafią stworzyć rzeczy i przedmioty, które nie miałyby prawa istnienia w realnym świecie. Są niemal jak istoty boskie, mogące zrobić ze światem, co im się żywnie podoba. Swoje talenty wykorzystują do konstrukcji niesamowitych urządzeń. Choć rywalizują ze sobą prawie przez cały czas, tak naprawdę są przyjaciółmi i mogą na siebie liczyć. Ich stosunki są nieco skomplikowane i nieraz nieco drastyczne, co szczególnie pokazuje właśnie to krótkie opowiadanie. Poświęcenie Trurla może wydawać się naprawdę honorowym wyjściem, jednak już samo przechwalanie się własnym uczynkiem sprawia, że wychodzi na jaw jego prawdziwe oblicze – człowieka pragnącego zaszczytów i pochwał.