Alfons Mucha „Sąd Parysa” - opis obrazu, interpretacja

Alfons Mucha (1860-1939) był jednym z czołowych przedstawicieli secesji. Miejsce w twórczości tego czeskiego artysty znalazło wiele praktycznych grafik (np. plakaty, kalendarze, okładki czasopism), jednak swojej działalności nie ograniczył on tylko do tego aspektu. Za jedno z jego najbardziej znanych dokonań uważa się cykl zwany „Epopeją słowiańską”, która tworzona była przez osiemnaście lat (od 1910). Na olejnych płótnach przedstawione zostały historyczne momenty kształtujące słowiańską odrębność (m.in. „Epopeja słowiańska: Po bitwie pod Grunwaldem. Solidarność północnych Słowian” – 1924 r.).

Mitologiczne zdarzenie ukazane w pracy pt.: „Sąd Parysa” doprowadziło do wybuchu Wojny Trojańskiej. Tytułowy bohater – syn Priama, króla Ilionu – miał wręczyć złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej” jednej z trzech bogiń. Do konkursu stanęły Hera, Atena i Afrodyta. Każda z nich chciała w jakiś sposób odwdzięczyć się młodzieńcowi, jeśli to ona zostanie wybrana. Parysa najbardziej skusiła obietnica bogini miłości, która przyrzekła mu najpiękniejszą kobietę na ziemi – Helenę, żonę Menelaosa. Kiedy kobieta została uprowadzona z dworu swego męża, Grecy wyruszyli pod Troję, by dokonać zemsty.

Dzieło Alfonsa Muchy możemy podzielić na dwie – równie istotne - części. Jedną z nich jest malunek przedstawiający tytułowa scenę, a drugą – bogato zdobione obramowanie. Na pierwszym planie części mitologicznej widzimy pięć postaci ludzkich oraz cztery zwierzęta. Najbardziej po lewej stronie znajduje się Hermes, na co może wskazywać jego skrzydlata czapka. Przepasany czerwoną suknią posłaniec bogów siedzi na kamieniu i nachyla się do ucha Parysa. Tytułowy bohater usadowiony jest twarzą w stronę trzech kobiet. Jedną ręką dotyka podbródka, co sprawia wrażenie, jakby się zastanawiał; drugą, w której trzyma jabłko, wyciąga przed siebie. U jego stóp leży biały pies pasterski. Następną postacią jest odziana w przezroczystą suknię bogini miłości – Afrodyta. Stoi ona najbliżej Parysa, a prawą rękę wyciąga po spoczywające w jego dłoni jabłko. Obok niej unoszą się białe gołębie – symbole wielkiego uczucia. Za najpiękniejszą z bywalczyń Olimpu znajdują się dwie inne kobiety – Atena i Hera. Pierwsza z nich jest pochylona i sięga ręką w stronę ziemi. W jej ręce znajdują się hełm i tarcza, a na ramieniu siedzi sowa, symbolizująca jej mądrość. Nieco bardziej w tle znajduje się dumna Hera, obok której do lotu wzbija się wielki paw. Cała scena została osadzona we wspaniałej i wielobarwnej przestrzeni. W tle pojawiają się góry i drzewa oraz trzoda pilnowana przez Parysa. Kolorystyka dzieła jest bardzo bogata i ciepła. Dominują odcienie czerwieni, brązu, żółci i złota.

Część obrazu przedstawiająca mitologiczną scenę otoczona jest bogato zdobioną ramą, podzieloną na kilka warstw. Na samej górze znajduje się niebiesko-czerwony fragment, nieco przypominający witraż (kontury są brązowe). Pojawia się w nim motyw pawiego ogona – symbolu Hery. Niżej umiejscowiony został wąski prostokąt, nawiązujący do czarnofigurowej ceramiki greckiej. Płaszczyzna, na której została ukazana tytułowa scena, otoczona jest wielobarwną, wąską ramką. Przypomina ona nieco witraż bogato nascyony ornamentyką roślinną. Poniżej znajduje się kolejny fragment dekoracyjny przywodzący na myśl ceramikę grecką, częściowo zasłonięty przez uśmiechające się maski. Także one są bogato zdobione motywami florystycznymi – każda ma zapleciony wieniec.

„Sąd Parysa” Alfonsa Muchy stanowi nawiązanie do obrazów o tej samej tematyce, które wyszły spod pędzla Rubensa, Augusta Renoire'a i wielu innych artystów. Mucha, poza bogatą kolorystyką i ornamentyką, nie wprowadza żadnych innowacji. Jego postaci są piękne i doskonale ukształtowane. Otoczenie także pełne jest barw i rozmaitych detali, które decydują o jego różnorodności.