Cenzura w Polsce - charakterystyka, geneza, opis. Opracowanie

Cenzura w Polsce jest zjawiskiem, z którym Polacy mieli do czynienia przez wiele lat. Jej najjaskrawsza odmiana pojawiła się w Polsce powojennej, kiedy władzę przejęli komuniści, którzy nie dopuszczali wolności słowa i różnorodności światopoglądowej. 

Komunizm, który przyniósł Związek Radziecki charakteryzował się tym, że likwidował bezwzględnie zagrażające mu partie, instytucje czy zrzeszenia. Zgodnie z doktryną leninowską wszystko musiało zostać upaństwowione i wszystko podlegało indoktrynacji. Propaganda komunistyczna walczyła z opozycją.

W tym celu powołano w Polsce Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, który działał od 1946 r. do 1990 r. czyli do momentu zmiany ustroju. 

Cenzura w Polsce przejawiała się w każdym aspekcie życia społecznego i politycznego. 

Cenzurowano wszystko - prasę, telewizję, teatry, spotkania studenckie, wykłady i zajęcia szkolne. 

Kontrolowano wszystkie publikacje, prace naukowe, doktorskie, habilitacyjne itd. Gazety również nie mogły pisać tego czego chciały, były ściśle kontrolowane. 

Tworzono listy wycofanych i zakazanych książek, czasopism itd. Kontroli podlegały wszystkie media i wszystkie organy dziennikarskie. W momencie powolnego odbudowywania Polski po wojnie, ministerstwo oświaty w 1945 r. zgodnie z dyrektywami władzy radzieckiej wydało indeks ksiąg zakazanych. Wykaz ten kazał wycofać lub zniszczyć wszelką publikację takich książek, które uznano za sprzeczne z władzą ludową. 

Biblioteki podlegały czystkom, gdzie palono i niszczono niewygodne politycznie tytuły, często niezasłużenie gdyż nie miały nic wspólnego z polityką, ale wedle władzy stanowiły potencjalne zagrożenie dla kształtowania świadomości młodzieży, studentów i reszty społeczeństwa.

Cenzura w Polsce zaczęła stopniowo zanikać w momencie kiedy zmienił się ustrój polityczny tj. w 1990 r. pojawiła się nadzieja na wolność i swobodę wypowiedzi. Dużą zasługę w zdemaskowaniu cenzury PRL odegrał Tomasz Strzyżewski, który opublikował całą kwestię w swojej książce - Czarna Księga PRL. 

Dzisiaj cenzura w Polsce dotyczy już innych kwestii. Cenzura chociaż trudno ją tak nazwać jest uzasadniona w przypadku jeśli dana publikacja może ranić uczucia religijne, stanowić antypaństwową działalność wichrzycielską czy anarchistyczną. Cenzurze podlega także ideologia rasistowska, neonazistowska i komunistyczna. Chociaż nie do końca taka cenzura jest sprecyzowana ponieważ organizacje o takim charakterze istnieją, często legalnie działając. 

Cenzura w Polsce według politologów kończy się w 1990 r. 

Dzisiaj trudno jest nazwać czy porównywać cenzurę PRL z tą, którą stosuje się dla dobra obywatelskiego czy z etycznego punktu widzenia. 

Zazwyczaj do cenzury prowadzą ideologie totalitarne, które nie znoszą sprzeciwu i odmienności myślenia. W tej chwili w Polsce trudno jest mówić o jakiejkolwiek cenzurze, mamy do czynienia z wolnością prasy i swobodą wypowiedzi.