Dekret Bieruta - znaczenie, interpretacja

Dekret Bieruta został ogłoszony 26 października 1945 r. i dotyczył własności i użytkowania gruntów na obszarze miasta Warszawa. Dekret Bieruta zakładał, że aby odbudować zniszczoną stolicę po II wojnie światowej niezbędne jest przekazanie terenów i obszarów, budynków oraz zabudowań władzom miasta, a co za tym idzie państwa. 

Dekret przepisywał własność budynków za pomocą ksiąg hipotecznych z właścicieli na rzecz miasta Warszawy. 

Dekret godził w prywatnych właścicieli i był zgodny z założeniami władzy komunistycznej, która po wojnie przejęła w Polsce władzę. Rozpoczął się proces zabierania własności prywatnej na rzecz państwowej biurokracji. 

Prywatna własność gruntów w Warszawie przestała istnieć, władza stwierdziła, że dzięki tak radykalnym środkom uda się szybciej odbudować leżącą w gruzach Warszawę. Był to zabieg oczywiście czysto propagandowy, wielu ludzi uważało, że władza komunistyczna zwyczajnie ich okradła. Dekret Bieruta składał się z 12 artykułów, które zostały zatwierdzone zgodnie z ustawą z dnia 3 stycznia 1945 r. 

Dekret Bieruta dzisiaj w epoce wzrostu prywatyzacji uznawana jest za zwyczajną kradzież i efekt polityki komunistycznej, która własności prywatnej nie uznawała. 

W 1990 r. dekret Bieruta został uznany jako bezprawny, a sprawy o odszkodowania toczą się do dziś. Obecnie ilość wnioskodawców domagających się odszkodowania szacuje się na ok. 14 tys. swoich racji dowiodło ok. 3 tysięcy właścicieli. 

Dekret Bieruta był dla wielu konsekwencja polityki komunistycznej, która w 1945 r. zaczęła powoli formować swoją władzę, dzięki ingerencji ZSRR komuniści mogli zacząć budować swój aparat reżimowy. 

Z punktu widzenie ekonomii dekret Bieruta był czysto socjalistycznym zabiegiem. Zniszczył prywatnych właścicieli, grabiąc ich i oddając własność pod opiekę państwa.

Dekret Bieruta do dzisiaj pozostaje problemem dla Warszawiaków. 

Problem jest też taki, że budynki nie zawsze są do odzyskania ponieważ nie wszystkie jeszcze istnieją, a istnienie budynku jest warunkiem koniecznym aby móc rościć odszkodowanie. Rząd obawia się skali problemu, ponieważ łączna wartość wszystkich odszkodowań może wynieść, wedle szacowanych kwot ok. 140 miliardów złotych. 

W tym czasie powstało wiele projektów i uchwał, które miały pomóc poszkodowanym aczkolwiek sprawę komplikuje wysokość odszkodowań. Skarb Państwa musiałby wiele zapłacić za oddanie budynków w ręce prywatne. 

Zawłaszczenie przez państwo tak licznej własności prywatnej dowodzi tylko jak bardzo radykalny był system komunistyczny w początkowej fazie formowania się w Polsce. 

Dzisiaj z punktu widzenia historycznego dekret Bieruta jest dekretem owianym złą sławą. Kwestia odszkodowań potrwa jeszcze ładnych parę jeśli nie kilkanaście lat.