Ordynacja proporcjonalna - definicja, charakterystyka, przykłady

Ordynacja to zbiór przepisów prawnych regulujących przeprowadzanie wyborów. Ordynacją proporcjonalną określa się jeden ze sposobów liczenia głosów oddanych przez wyborców w wyborach. System proporcjonalny stosowany jest w okręgach wielomandatowych. Mówiąc najprościej, mandaty dzielone są proporcjonalnie do liczby głosów, jakie uzyskało dane ugrupowanie.

Ordynacja wyborcza może wykorzystywać tzw. metodę Sainte-Lague. Stosuje się ją w sposobie przeliczania oddanych głosów na liczbę mandatów. Jej nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego matematyka który odpowiedzialny jest za jej opracowanie. Ma dość skomplikowane zastosowanie: szukane są największe, następujące kolejno po sobie ilorazy liczb oddanych głosów na dane ugrupowanie bądź osobę. Podział mandatów dokonywany jest poprzez dzielenie liczby uzyskanych głosów przez liczby nieparzyste poczynając od jedynki. Następnie z obliczonych tak ilorazów dla wszystkich komitetów wyborczych wybiera się tyle największych, ile stanowisk jest do obsadzenia.

Metoda d`Honta (również pochodząca od nazwiska matematyka, tym razem belgijskiego – będącego jej twórcą) opiera się na podziale głosów wyborców oddanych na poszczególne komitety przez kolejne liczby naturalne, poczynając od jedynki. Ilorazy poczynając od największego pokazują której liście należy przyznać ile mandatów. Od 1993 roku stosowana jest ona w Polsce. Metodę Sainte-Lague stosuje się aktualnie między innymi w krajach Skandynawskich, Łotwie i Niemczech.  Natomiast podział głosów opracowany przed d`Honta funkcjonuje między innymi w Hiszpanii oraz Portugalii. Uznaje się iż metoda Sainte-Lague w większym stopniu pokazuje poglądy wyborców, podczas gdy metoda d`Honta prowadzi do sprzyjania większym ugrupowaniom.

Ordynacja proporcjonalna ma pewne wady. Jej zastosowanie prowadzi do rozdrobnienia parlamentu, co z kolei powoduje problemy w momencie konieczności podjęcia szybkich decyzji. W celu poprawy sprawności władzy tworzone są rządy koalicyjne, a to często bywa mało stabilne.

W Polsce także stosowana jest ordynacja proporcjonalna. Poprzez zastosowanie progu wyborczego w podziale głosów uczestniczą jedynie ugrupowania, które uzyskały minimum 5% głosów wyborców. Ogranicza to zaznaczone powyżej rozdrobnienie sił w parlamencie.