Kapitalizm a socjalizm - porównanie

Kapitalizm to system gospodarczy, którego podstawowym założeniem jest skupienie środków produkcji w rękach prywatnych. Wiąże się to z możliwością powstawania prywatnych przedsiębiorstw w gospodarce kapitalistycznej. Z kolei socjalizm charakteryzuje się nacjonalizacją kapitału. 

Ceny w kapitalizmie kształtowane są przez rynek, przede wszystkim prawa popytu i podaży. Natomiast w gospodarce socjalistycznej ceny dóbr i usług kontrolowane były i sztucznie ustalane przez władze państwowe.

Oba systemy różnią się właśnie kwestią podejścia do roli państwa. O ile w socjalizmie władze odgrywały znaczącą rolę w całej gospodarce, o tyle w gospodarce kapitalistycznej państwo powinno zostać sprowadzone do roli „stróża nocnego” i interweniować jedynie w sytuacjach, w których rynek nie jest w stanie sam sobie poradzić.

Systemy te odróżnia także kryterium pracy. Podczas, gdy w socjalizmie pracy było pod dostatkiem, co często prowadziło wręcz do sytuacji braku chętnych do jej podjęcia, w kapitalizmie pojawia się problem bezrobocia. Brakuje miejsc pracy, chętnych do zatrudnienia jest więcej niż etatów.

Istnieje opinia, iż kapitalizm jest nierównym podziałem bogactwa, z kolei socjalizm to równy podział ubóstwa. Mówi się także, iż socjalizm odpowiadał za tworzenie biedy, zaś kapitalizm buduje bogactwo. Kapitalizm odrzuca założenia kolektywistyczne, które są bliskie dla socjalizmu. Kolektywizm stawiał wspólnotę oraz jej potrzeby ponad jednostką.

Uznaje się iż socjalizm w swojej czystej postaci jest ustrojem utopijnym. Większą szansę powodzenia daje się kapitalizmowi. Historia zresztą wykazała, iż socjalizm nie przetrwał. Siłę gospodarki komunistycznej pokaże czas.