Kapitalizm monopolistyczny - definicja, charakterystyka, cechy

Kapitalizm monopolistyczny to odmiana kapitalizmu funkcjonująca (umownie) na początku XX wieku. Przejawy tego systemu pojawiały się oczywiście już wcześniej. Kapitalizm monopolistyczny wyniknął z systemu wolnokonkurencyjnego.

W tamtym okresie obserwowany był spory postęp techniczny, rozwój przemysłu, szczytowy wzrost kolonializmu. Rosła w liczbę także klasa robotnicza.

Formułuje się pięć najważniejszych zasad kapitalizmu. W systemie tym kapitał bankowy oraz przemysłowy funkcjonują wspólnie. Produkcja oraz kapitał zostają skoncentrowane do tego stopnia, że tworzą się monopole. Początkowo małe przedsiębiorstwa łączyły się ze sobą, z czasem tworząc spółki akcyjne oraz wielkie koncerny. Te z kolei prowadzą do powstania międzynarodowych monopolistycznych związków kapitalistycznych rządzących światem. Globalna gospodarka jest dzielona między ogromne kapitalistyczne mocarstwa. Szczególne znaczenie ma także wywóz kapitału (w przeciwieństwie do wywozu dóbr).

W kapitalizmie monopolistycznym panuje ogromny, wręcz maksymalny wyzysk prowadzący do zmniejszenia jakości życia i zubożenia społeczeństwa. Państwa słabsze są wykorzystywane i grabione przez te zamożniejsze. Gospodarka jest militaryzowana.

Kapitalizm monopolistyczny doprowadził do wzrostu nierówności między krajami (świat ostatecznie podzielił się na kraje rozwijające oraz rozwinięte). Wzrosło znaczenie eksportu. Rozwój mocarstw gospodarczych doprowadził do rozwoju nacjonalizmu oraz polityki imperialistycznej w stosunkach zagranicznych.