Wojna dwóch róż - bitwa pod Bosworth (1485)

Bitwa pod Bosworth z roku 1485 zasługuje na uwagę historyka przynajmniej z kilku zasadniczych względów. Po pierwsze zakończyła ona przeszło trzydziestoletni konflikt o tron angielski zwany Wojną Dwóch Róż, w którym brały udział rody Lancasterów i Yorków. Po drugie przesądziła o zakończeniu ponad trzystuletniego panowania w Anglii dynastii Plantagenetów i rozpoczęła nowy rozdział w dziejach historii tego państwa, w którym władzę sprawowali wybitni przedstawiciele dynastii Tudorów. Po trzecie analiza jej przebiegu prowadzi do niezwykle ciekawych wniosków w sprawie sytuacji wewnętrznej w Anglii przełomu średniowiecza i nowożytności. W końcu nie bez powodu nazywana jest przez historyków wojskowości ostatnią z wielkich średniowiecznych bitew, w której główne działania prowadzone były przez feudalną (bądź najemną) piechotę. Praktycznie wszystkie następne europejskie bitwy rozstrzygane był już przy pomocy ciężkiej jazdy a piechota pełniła w nich rolę jedynie pomocniczą.

Po zamachu stanu dokonanym przez Ryszarda III Yorka w roku 1483, sytuacja wewnętrzna w Anglii daleka była od stabilizacji. Zbrojny bunt możnych, niezadowolonych z metod sprawowania władzy przez nowego króla, prędzej czy później musiał doprowadzić do bezpośredniego starcia pomiędzy wojskami królewskimi a Henrykiem Tudorem, przywódcą buntowników. W sierpniu roku 1485 Henryk na czele około trzech tysięcy francuskich najemników wylądował na południowo-zachodnim wybrzeżu walijskim i po zebraniu posiłków od lokalnych hrabiów rozpoczął forsowny marsz w kierunku centrum kraju. Kiedy dotarł w pobliże Bosworth jego wojska liczyły już około pięciu tysięcy rycerzy. W dniu 22 sierpnia roku 1485 naprzeciw niego stanęła niemal dwukrotnie liczniejsza armia króla Ryszarda III, który mając świadomość swojej przewagi dążył do jak najszybszego bezpośredniego rozwiązania sporu. Jednak decydując znaczenie dla losów bitwy okazały się mieć nastawione na pozór rojalistycznie oddziały braci Tomasza i Williama Stanley’ów, którzy porozumiawszy się z Henrykiem Tudorem miały w odpowiednim momencie wkroczyć na pole bitwy.

Kiedy obie armie rozwinęły swoje szyki i zajęły z góry upatrzone pozycje, król Ryszard wydał rozkaz rozpoczęcia bitwy przez szarże lewego skrzydła swoich wojsk. Jednak ku ogromnemu zdziwieniu króla, dowodzone przez Henryka Percy’ego oddziały odmówiły wykonania rozkazu i zajęły wobec walczących stanowisko neutralne. Wtedy to do bitwy wkroczyły, ustawione na tyłach zgrupowania wojsk królewskich, oddziały Stalney’ów, które z przeszły na stronę Henryka Tudora i rozpoczęły zamykanie pierścienie oblężenia wokół króla i pozostałych przy nim wojsk. W tak beznadziejnej sytuacji strategicznej, król Ryszard III zdecydował się na desperacki krok, jakim było podjęcie próby bezpośredniej szarży na pozycje zajmowane przez Tudora. Na czele około setki ciężkozbrojnych rycerzy wpadł on z całym impetem w przednią straż przeciwnika, ale na dotarcie do samego Henryka Tudora zabrakło mu już sił. Bohaterska śmierć króla angielskiego przypieczętowała jedynie bezapelacyjne zwycięstwo Henryka Tudora, który po zakończeniu około godzinnej bitwy odszukał zwłoki króla i osobiście nałożył sobie na skronie jego królewską koronę.

W rezultacie bitwy pod Bosworth tron angielski przejęła dynastia Tudorów, której prekursorem był właśnie Henryk VII Tudor - jeden z najwybitniejszych władców w historii Anglii.