Początki i rozwój filozofii w starożytności - Filozofia Wschodu - filozofia chińska, indyjska, zoroastryzm

Filozofia, czyli umiłowanie mądrości, jest określeniem postawy człowieka, stającego w obliczu cudu życia. Narodziła się, gdy świadomy humanoid  zadał sobie (w dawno już nieistniejącym języku lub nim jakikolwiek język w ogóle powstał) najbardziej naturalne pytania: kim jestem? Co mnie otacza? Do czego dążę? Czego pragnę?

Wyróżnia się dwa główne nurty: filozofię Wschodu i Zachodu.

Terminem „Filozofia Wschodu”  określa się wielką liczbę nurtów, rozwijających się w Azji. Zważywszy na ich różnorodność, wyróżnianie ich tylko ze względu na krąg geograficzny, w którym powstały, wydaje się nadużyciem.

Istnieją dwie główne linie wschodniej myśli filozoficznej: chińska i indyjska.

Filozofia chińska ma dwa korzenie. Jednym z nich była religia, drugim – polityka. Dominującym nurtem politycznym był konfucjanizm, wyznaczający zasady życia i funkcjonowania w społeczeństwie oraz wzajemne obowiązki i powinności państwa i obywateli. Z drugiej strony, rozwijały się szkoły, wyrosłe z tradycji religijnych, głównie taoizm i buddyzm chan (zen).

Filozofia indyjska zdominowana była wpływami hinduizmu, dżinizmu, a później także buddyzmu. W myśl tych nurtów, świat był snem, złudzeniem, z którego można się było otrząsnąć i zacząć żyć w prawdzie. Obok rozwijały się szkoły materialistyczne i ateistyczne, cieszące się popularnością wśród gorzej wykształconych i biedniejszych kast.

Trzecim (właściwie, zważywszy na chronologię – pierwszym) nurtem był zoroastryzm, rozwijający się w Persji od czasów jego twórcy - Zaratustry (pierwszego znanego z imienia filozofa, działającego w X wieku p.n.e.). Zaratustra nauczał o istocie dobra i zła, wskazując drogę prawości i czystości (cielesnej oraz duchowej) jako właściwą i prowadzącą do spełnienia. Niektóre idee (np. mesjanizm, kult czystości, monoteizm) zoroastryzmu oddziaływały na kulturę innych ludów, przenikając do tradycji judaizmu, a później chrześcijanizmu.