Powstanie węgierskie w 1956

Po śmierci Stalina, tak jak wielu oddanych dyktatorowi współpracowników, także rządzący na Węgrzech Rakosi został zmuszony do złożenia oficjalnej samokrytyki. Bała to praktyka częsta, w momencie nadchodzącej „odwilży”, kiedy to przewodnim tematem była walka z „wypatrzeniami socjalizmu”, za czym jednak nie miały iść rewolucyjne zmiany.

Na Węgrzech władza została przekazana w ręce Imre Nagya, powołanego na stanowisko premiera. Złagodził on kurs, jakim przebiegały do tej pory działania komunistów. Zlikwidowano obozy pracy, wstrzymano kolektywizację rolnictwa, jak również zahamowano rozwój przemysłu ciężkiego, a tym samym zwiększyła się produkcja w dziedzinach gospodarki, które bardziej interesowały obywatela. Już w roku 1955 Nagya został odwołany ze stanowiska premiera, bo powrócił Rakosi. Zahamował on postępującą liberalizację, co wywołało społeczne niezadowolenie, zwłaszcza w obliczu odwilży w pozostałych krajach bloku sowieckiego.

18 lipca 1956 roku Rakosi został powtórnie odwołany, ale zastąpił go bliski współpracownik - Erno Gero. Już niebawem ponownie powrócił Imre Nagya. Nie udało się już jednak powstrzymać wybuchu powstania, które rozpoczęło się od demonstracji: 23 października 1956 roku studenci w Budapeszcie zorganizowali manifestację. Popierała ona postanowienia ósmego plenum KC PZPR, domagała się złagodzenia kursu władzy i liberalizacji.

25 października usunięto niepopularnego Gero z funkcji pierwszego sekretarza i powołano na to stanowisko Janosa Kadara. 30 października Nagry powołał do życia koalicyjny rząd, a 1 listopada ogłosił, że Węgry występują z Układu Warszawskiego. To zadecydowało o dalszych wypadkach. Państwa Układu Warszawskiego rozpoczęły zbrojną inwazję na Węgry. Walki rwały do 15 listopada 1956 roku. Czołgom przeciwstawiali się nieuzbrojeni Węgrzy. Po stłumieniu powstania przystąpiono do wywożenia znacznej części ludności do Rosji. Części udało się przed tą łapanką uciec, nie zmienia to jednak faktu, że w trakcie powstania zginęło około sześciu tysięcy osób.

Imre Nagya i jego współpracownicy schronili się w ambasadzie jugosłowiańskiej, ale gdy tylko ją opuścili zostali aresztowani, chociaż władze dały gwarancję, że to się nie stanie. Zostali wywiezieni do Rumunii i w roku 1958 skazani na śmierć. Wyrok wykonano.