Pepin z Heristalu - rządy, dokonania

Władcy z dynastii Merowingów sprawowali rządy nad rozbitym na pomniejsze księstwa państwem frankijskim w sposób wybitnie nieudolny. Kolejni książęta rządzili w zasadzie tylko umownie i ograniczali się do funkcji reprezentacyjnych z racji przysługującego im tytułu, ponieważ faktyczna władza nad państwem była w rękach tzw. majordomów. Jeden z nich, Pepin zwany Starszym, doczekał się wnuka (syna jego córki Begi i Ansegizelema, syna biskupa Metzu), który przeszedł do historii jako wybitny przywódca, który przejściowo zjednoczył księstwa frankijskie, a potomnym znany jest jako Pepin z Heristalu.

Urodził się on około roku 635 w miasteczku Heristal leżącym na terenie dzisiejszej Belgii. Wpływowy urząd majordoma na dworze Merowingów w Austrazji objął w 680 roku. Początkowo zmuszony był walczyć wraz z księciem Laon – Martinem – o wpływy z majordomem sąsiedniego księstwa Neustrii, Ebroinem. Wojska koalicji zostały pokonane przez Ebroina w bitwie pod Lucofao, po której zdobył on na krótko władzę nad większością terytoriów frankijskich, ale w roku 681 został zamordowany. Jego następca, Waratton, zawarł z Pepinem pokój, który trwał nieprzerwanie aż do jego śmierci w roku 686. Kolejny majordom Neustrii – Berthar – postanowił jednak zerwać zawieszenie broni i podjąć próbę usunięcia wpływowego sąsiada. Wraz ze swoim królem Teuderykiem III wypowiedzieli wojnę Austrazji, która ostatecznie zakończyła się zwycięstwem wojsk Pepina, zwanego również Średnim bądź Grubym, w bitwie pod Tertry w 687 roku. Pokonani ewakuowali się do Paryża, gdzie Pepin wymusił podpisanie korzystnego dla siebie pokoju, na mocy którego Berthar ustąpił z urzędu, a sam Pepin tytułował się od tej pory księciem Franków (łac. dux et princeps Francorum).

W jego ręku skupiona została władza nad większością ziem frankijskich, w tym nad najważniejszymi księstwami Austrazji, Neustrii i Burgundii. Aby zabezpieczyć swoich następców na tronie Neustrii, zainicjował on małżeństwo swojego najstarszego syna Drogo z żoną Berthara – Anstrude; ten zabiwszy swoją teściową zniknął.

Następne lata panowanie Pepina upłynęły na umacnianiu rozległej władzy oraz walkach z sąsiednimi plemionami Fryzyjczyków (pokonanie króla Radboda) i Amalanów, które to z czasem znalazły się z frankijskiej strefie wpływów. Pepin, jako władca chrześcijański, rozpoczął również żmudny i długotrwały proces chrystianizacji plemion germańskich na wschodzie. W roku 695 osadził on na urzędach majordomów pomniejszych księstw swoich młodszych synów: Drogo w Burgundii oraz Grimoalda w Neustrii.

Pepin z Heristalu zmarł 16 grudnia 714 roku w Jupille (obecnie teren Belgii) – rozpoczęła się wówczas krwawa wojna domowa o przejęcie schedy po Pepinie. Jego potomkowie utrzymali urzędy majordomów na merowińskich dworach aż do roku 751, kiedy to władza nad państwem przeszła w ręce nowej dynastii Karolingów, zapoczątkowanej przez Karola Martela (Młota).