Rekonkwista - geneza, przebieg

Rozpoczęta w połowie VII wieku zakrojona na szeroką skalę ekspansja Arabów, oprócz całego Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, dosięgła także Półwyspu Iberyjskiego. Po przeprawieniu się przez Gibraltar, Maurowie rozpoczęli sukcesywne podbijanie terenów dzisiejszej Hiszpanii, zamieszkałych wówczas przez Wizygotów. W roku 711 zdobyta została stolica państwa wizygockiego – Toledo. Do końca VIII wieku powstało na Półwyspie Iberyjskim muzułmańskie quasi-państwo nazywane Al-Andalus, którym władali pozostali przy życiu członkowie bagdadzkiej dynastii Omajjadów.

Już od początku VIII wieku wizygoccy wodzowie starali się podejmować walkę i hamować dalszą ekspansję Maurów. Tworzenie się zalążków chrześcijańskich państewek na Półwyspie Iberyjskim, tj. Asturii, a później Kastylii, Leonu i Aragonii, w dłuższej perspektywie oznaczać mogło, iż wyznawcy islamu będą musieli stoczyć ciężkie boje o utrzymanie zajmowanych przez siebie ziem.

W XI wieku państwo Omajjadów przeżywało wyraźny kryzys wewnętrzny, w wyniku którego uległo ono podziałowi na pomniejsze organizmy. Z czasem stały się one stosunkowo łatwym przeciwnikiem dla jednoczących się państw chrześcijańskich w Hiszpanii, które chcąc poszerzyć swoje granice rozpoczęły proces w historii znany jako rekonkwista (hiszp. ponowne zdobycie). Był to długotrwały proces stopniowego wypierania muzułmanów z Półwyspu Iberyjskiego, który z czasem zyskał nawet sankcję świętej wojny prowadzonej pod auspicjami papiestwa. Pojawienie się około XII wieku dwóch wielkich arabskich dynastii w Al-Andalus - Almorawidów, a następnie Almohadów zatrzymało na jakiś czas ekspansję chrześcijaństwa prowadzoną w kierunku Gibraltaru, ale dzięki posiłkom z całej Europy, wojska Kastylii i Aragonii mogły kontynuować walkę z muzułmanami. 

W roku 1212 papież Innocenty III oficjalnie wezwał rycerstwo europejskie do walki z Maurami w Hiszpanii w imię wiary i braterskiej solidarności. Dowodzona przez króla Alfonsa VIII koalicja wszystkich chrześcijańskich państewek hiszpańskich, czyli Kastylii, Aragonii, Leonu oraz Nawarry wspomagana przez rycerzy francuskich odniosła w dniu 16 lipca roku 1212 nad wojskami Almohadów wspaniałe zwycięstwo pod Las Navas de Tolosa, które zapoczątkowało ostatni etap gwałtownego odbierania muzułmanom ziem na Półwyspie Iberyjskim. Do końca XV wieku w rękach Maurów pozostała jedynie najbardziej wysunięta na południe część Hiszpanii, czyli Grenada. Tamtejszy emirat został ostatecznie zdobyty w roku 1492, którą to datę uznaje się umownie za definitywny koniec rekonkwisty w Europie południowo-zachodniej.