Bulla gnieźnieńska i wydarzenia ją poprzedzające - opracowanie

Znaczenie bulli gnieźnieńskiej wynika z faktu, iż jest to najstarszy zabytek języka polskiego.
Okoliczności jej powstania były dość specyficzne i wiązały się zarówno z działalnością władz świeckich, jak i duchownych.

Na początku lat 20-tych XII wieku Jakub ze Żnina objął urząd metropolity gnieźnieńskiego. Ponieważ nowy zarządca posiadał talenty organizacyjne, archidiecezja bardzo szybko zaczęła się powiększać. Niemniej już na początku lat 30-tych znalazła się ona w niezwykle ciężkiej sytuacji. Arcybiskup magdeburski Norbert z Xanten zwrócił się do papieża Innocentego II z prośbą o przejęcie kościoła gnieźnieńskiego. Hierarcha chciał w ten sposób wykorzystać nadarzającą się okazję.

Bolesław Krzywousty i polscy duchowni, popierając antypapieża Anakleta II, narazili się bowiem bardzo Innocentemu. Jako że rokowania między stronami nie przyniosły rozstrzygnięcia sporu, papież zdecydował poprzeć postulat arcybiskupa Norberta. Konsekwencje tej decyzji były poważne. Wydana w roku 1133 bulla „Sacrosancta Romana” przewidywała, że od tego momentu arcybiskup magdeburski będzie zwierzchnikiem polskiego kościoła.

Taki stan rzeczy był nie do przyjęcia przez stronę polską. Bolesław Krzywousty wraz z arcybiskupem Jakubem rozpoczęli więc zakrojoną na szeroką skalę kampanię na rzecz odzyskania niezawisłości kościoła polskiego. Efektem ich działań było cofnięcie niekorzystnej decyzji. W 1136 roku papież Innocenty II bullą protekcyjną „Ex commisso nobis a Deo” (zwaną Bullą Gnieźnieńska lub Złotą Bullą) zagwarantował w pełni prawa metropolitalne arcybiskupów gnieźnieńskich.

Dokument ten otwiera epokę polskiego piśmiennictwa. W bulli znalazło się bowiem ponad 400 nazw miejscowych (prowincji, miast) i osobowych (rycerzy, chłopów) napisanych w języku Piastów.