Holocaust w Polsce

O tym, że nienawiść faszystów niemieckich wymierzona była przede wszystkim w naród żydowski wiadomo było na długo przed wojną. Prześladowania ludności tego pochodzenia po dojściu Hitlera do władzy miały miejsce bardzo często (noc kryształowa z 1938 - niszczenie synagog, domów, sklepów). Była to jednak jedynie mała zapowiedź tego, co miało dziać się w czasie II wojny światowej, zwłaszcza na terytorium okupowanej Polski.

Niemal natychmiast po wkroczeniu do Polski, hitlerowcy przystąpili do realizacji swych planów wobec polskich Żydów (2,5 miliona osób). Na terenach włączonych do Rzeszy i Generalnym Gubernatorstwie już w 1940 roku powstały getta - czyli specjalnie odizolowane dzielnice, w których prawa zamkniętej ludność zostały znacząco ograniczone. Tego typu miejsca utworzono m.in. w Warszawie, Łodzi, Sosnowcu, Będzinie czy Częstochowie. Rok później kolejne powstały na terenach polskich wydartych od ZSRR.

20 stycznia 1942 roku, po konferencji w Wansee, Hitler podjął decyzję o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej” (Endlosung der Judenfrage). Był to w rzeczywistości plan masowej eksterminacji, czyli wymordowania wszystkich Żydów z krajów zajętych przez Niemcy. Ogłoszenie owej decyzji poprzedziły „techniczne próby”, w czasie których w obozie w Chełmnie nad Nerem, zabijano mieszkańców getta łódzkiego.

Realizacje planu zakładała budowę specjalnych obozów koncentracyjnych na terenie Polski. Wiosną i latem działały już tego typu obiekty w Bełżcu, Sobiborze, i Treblince - tam uśmiercano Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i okolicznych miast. Kolejny powstał również na obrzeżach Lublina, w Majdanku. Największy obóz, przystosowany do zagłady ludzi na wielką skalę, zbudowany został w Oświęcimiu-Brzezince. Liczba ofiar hitlerowców w tym jednym miejscu przekroczyła milion osób, z czego większą cześć stanowili żydzi pochodzenia polskiego i węgierskiego. Wszystkie tego typu obozy były niemieckimi instytucjami państwowymi.

Pomimo heroicznej walki (powstanie w gettcie warszawskim), losu Żydów nic nie było w stanie zmienić. Szacuje się, że ponad 80% ludności żydowskiej zamieszkującej przed wojną Europę Środkową straciło życie. W czasie całej wojny uśmiercono prawie 6 mln Żydów, w tym 2 mln pochodzenia polskiego. Eksterminacje tą określa się jako Holocaust (całopalenie) lub Szoah (zagłada).