Rewolucje w Rosji - lutowa i październikowa - przyczyny i skutki, znaczenie rewolucji

Rosja, podobnie jak i inne europejskie kraje w XIX wieku, uległa istotnym zmianom gospodarczym i społecznym. Rosło znaczenie przemysłu, kraj rozwijał się w coraz większym tempie, wzrastała również liczba robotników, którzy - podobnie jak w innych krajach - byli wyzyskiwani. Prowadziło to do frustracji, która niosła za sobą wybuchy buntów, a w przyszłości również powstań i rewolucji.

Pierwsza rewolucja na terenie carskiej Rosji wybuchła w roku 1905, a spowodowana była coraz liczniejszymi napięciami pomiędzy proletariatem a tzw. klasą posiadającą. Car zdawał się nie dostrzegać tych konfliktów, nie podjął też w ich kwestii żadnych działań, a tymczasem lada dzień państwo miał ogarnąć silny kryzys gospodarczy.

Pierwsze oznaki nadchodzącej rewolucji pojawiły się już w 1901 roku, kiedy rozpoczęła się fala strajków, obejmująca Moskwę, Petersburg i Ukrainę. 22 stycznia 1905 roku ogromny przemarsz około stu tysięcy robotników, niosących święte ikony oraz portret cara, śpiewających pobożne pieśni, został rozbity przez piechotę i jazdę rosyjską. W ramach pacyfikacji – jak podają oficjalne źródła - zginęło 130 osób a 300 odniosło rany. Wydarzenia te nazwano „krwawą niedzielą” i wieść o nich rozniosła się szybko po całej Rosji.

W kwietniu tego samego roku, na zjeździe Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, ogłoszono konieczność obalenia caratu i utworzenia republiki na terenie kraju. W październiku wybuchły kolejne strajki. By zapobiec utracie władzy, car zdecydował się na powołanie Dumy, z którą strajkujący wiązali liczne nadzieje – wierzyli, że gdy ustrój zostanie zdemokratyzowany, zaistnieje równość wobec prawa wszystkich obywateli. Liczono też na przeprowadzenie reformy rolnej. Car jednak nie chciał iść na żadne ustępstwa, w efekcie czego Duma została rozwiązana, a kraj objęty terrorem. Rewolucja została rozpędzona.

W roku 1917 miała nastąpić kolejna, tym razem znacznie bardziej udana, rewolucja. Rosja prowadziła wyczerpujące działania militarne w ramach I wojny światowej, gospodarka była zdewastowana, społeczeństwo zmęczone ciągłą walką, wyzyskiem i wszechobecnym terrorem.

Właśnie wtedy rozgłos zyskali bolszewicy, z Włodzimierzem Leninem na czele. W Petersburgu, Moskwie, Charkowie, Rostowie nad Donem, Tule czy w Jekaterynosławiu znowu zaczęły wybuchać fale strajków. Demonstracje urządzało ponad siedemset tysięcy robotników! Takiej siły nie można już było zlekceważyć.

Władze rosyjskie postanowiły stłumić bunt, do akcji wypuszczono oddziały policji. To jednak nie wystarczyło do stłumienia buntowniczych nastrojów społecznych. Wkrótce car Mikołaj II abdykował, oddając władzę w ręce brata - Michała, który ostatecznie oddał ją socjalistycznemu Rządowi Tymczasowemu.

Niebawem rodzina carska została wymordowana, a na terenie przyszłego Związku Radzieckiego zaczęły się akcje terroru, grabieże majątków i upadek kultury. W wyniku powstania w 1917 roku władzę przejęli bolszewicy, a później ich następcy. Spowodowało to, że przez znaczną część XX wieku Rosją rządzili komuniści, wysuwając jednocześnie groźby pod adresem innych państw i zagrażając pokojowi na całym świecie. Wbrew głoszonym hasłom komuniści nie nieśli wolności narodów, a niewolę, zagrażając przy tym bytowi innych państw (również Polsce). Niszczyli ponadto miejscową kulturę i sztukę, na rzecz rozpowszechniania własnych – uboższych idei.