Maria Antonina - biografia, życiorys

Maria Antonina (pełna godność królowej Francji brzmiała: Maria Antonia Josefa Johanna von Österreich) przyszła na świat 2 listopada 1755 roku w pałacu Hofburg, znajdującym się w Wiedniu. Była piętnastym dzieckiem cesarza Franciszka I Lotaryńskiego oraz Marii Teresy Habsburg.

Lata dziecięce Marii Antoniny przypadły na czas, kiedy rody Habsburgów i Burbonów zmęczone walką o dominację na polach bitewnych w Europie dostrzegły, jak mocno nadwyrężyły ich pozycję zmagania wojenne w  Niemczech, Italii i Flandrii i jak ryzykownie uaktywniły się pod wpływem ich wzajemnych wyniszczających pojedynków narody angielskie, rosyjskie oraz niemieckie. Zakończeniem dla konfliktu miało być połączenie małżeństwem obu dynastii, zaś najwygodniejszym rozwiązaniem wydało się połączenie dorastającego dopiero delfina, wnuka Ludwika XV z jedną z córek Marii Teresy. Wybór padł na jedenastoletnią wówczas Marię Antoninę, jednak intrygi dworu i niezdecydowanie dyplomatów przeciągnęły sprawę oświadczyn aż o trzy lata. W tym czasie Antoinette dorastała w otoczeniu rówieśników, jej uroda rozkwitała, wdzięk wzrastał, natomiast poziom wyedukowania pozostawał na zatrważająco niskim poziomie. Taki był skutek zaniedbania jej nauki, ale i żwawego usposobienia naznaczonego ewidentnym lenistwem oraz brakiem koncentracji wobec studiów nad literaturą, językami, historią i naukami przyrodniczymi.

W wieku 14 lat, Maria Antonina wyszła za przyszłego Ludwika XVI, syna Ludwika Ferdynanda i Marii Józefy Wettyn, który zasiadł później na tronie Francji. Uroczystość zaślubin nastąpiła na Wielkanoc 1770 roku, a właściwie doszło do niej dwukrotnie – 19 kwietnia w kościele Augustianów (postać delfina zastąpił arcyksiążę Ferdynand) oraz ceremonia właściwa – 16 maja w kaplicy Ludwika XV. Wszystko we właściwym przepychu oraz obecności orszaku weselnego.

Przybycie Marii Antoniny do Paryża 17 maja 1770 roku, rozbudziło w mieszkańcach stolicy entuzjazm, który nie zagościł jednak zbyt długo w społecznych nastrojach. Co prawda promienna postać szczupłej, dziewczęcej królowej zaszczepiła w sercach ludu nadzieję, jednak nieprzychylne plotki rozsiewane wokół osoby królowej oraz jej rzeczywista tendencja do rozrzutności, trwonienia dóbr materialnych, pewna pustka duchowa uwarunkowana brakiem podstawowej edukacji stosunkowo szybko ściągnęły na królową wrogość publiczną.

Problemy z zajściem w ciążę wynikały z niedomagań Ludwika XVI, ale kwestia pożycia pary królewskiej odbiła się nieprzyjemnie również na Marii Antoninie. Kiedy w 1778 królowa po raz pierwszy była w stanie błogosławionym, oskarżano ją o cudzołóstwo. Posądzano władczynię o rozwiązłość, romanse zarówno z mężczyznami, jak i przedstawicielkami tej samej płci (chociażby z księżniczką Lamballe, a także panią de Polignac).

Delfinie francuskiej zarzucano udział w tzw. „aferze naszyjnikowej”, oszustwie, którego celem było zdobycie niezwykle cennego naszyjnika. W rzeczywistości władczyni została wplątana w ów spisek bezwiednie. Rzekomo miała też zlecić budowę oraz nadmiernie kosztownie wyposażyć pałacyk Petit Trianon.

Te oskarżenia na tle pogłębiającego się deficytu królewskiego skarbu, głodującej ludności obciążonej podatkami, malowały się wyjątkowo niebezpiecznie. Lud potrzebował winnego za nastały stan rzeczy – a król, ze względu na usposobienie, nie nadawał się do tego celu. Co innego królowa ze skłonnościami do marnotrawienia dóbr państwowych, na dodatek pochodząca z zagranicy. Maria Antonina zyskała sobie przydomek Madame Deficyt, bowiem na niej spoczęła odpowiedzialność za niepowodzenia finansowe Francji.

Maria Antonina czterokrotnie była matką – Marii Teresy Charlotte (ur. 1778 r., późniejsza żona Ludwika Antoniego, siostrzeńca Ludwika XVI), Ludwika Józefa (ur.12 października 1781, zmarły w wyniku gruźlicy kości), Ludwika Karola (ur. 27 marca 1785, zmarły z powodu gruźlicy kości), Zofii Heleny Beatrycze (ur. latem 1786, zmarła po wystąpieniu gorączki i drgawek). Za piątym razem królowa poroniła.

W 1789 roku wybuchła Wielka Rewolucja Francuska. Ubogie życie ludności kontrastowało z wystawnym stylem zabawy warstw arystokratycznych i doprowadziło do buntu niższych warstw społecznych.

Pomoc z Austrii nie nadchodziła, więc delfina w 1791 roku podjęła próbę ucieczki na pograniczne tereny Francji, w czym dopomagał jej hrabia Axel Fersen, który prawdopodobnie romansował z królową. W Varennes złapano uciekinierski orszak i odesłano do Paryża jako więźniów. Druga próba ucieczki także spełzła na niczym, a uwieńczyło ją zamknięcie rodziny królewskiej w wieży Temple.

Po śmierci męża przewieziono królową do więzienia Conciergerie, gdzie pozostała aż do śmierci. W trakcie pobytu delfiny w celi, spotkało ją wiele upokorzeń, choć doczekała się i wsparcia ze strony ludu. Nosiła przydomek „Wdowa Capet”. Zaczęła chorować z powodu krwotoków macicznych oraz gruźlicy płuc.

W trakcie procesu wysunięto przeciwko Marii Antoninie zarzuty trwonienia majątku narodowego, zdrady stanu oraz molestowania seksualnego Ludwika Karola, który zeznawał przeciwko matce.

16 października 1793 roku, o godzinie dwunastej piętnaście, ścięto głowę Marii Antoniny na gilotynie. Jej ostatnie słowa brzmiały: „Przepraszam, monsieur, zrobiłam to niechcący” – po tym, jak nadepnęła na stopę katowi. Jej szczątki spoczywają w królewskiej krypcie w bazylice Saint-Denis.