Mała konstytucja (1947)

Mała Konstytucja została uchwalona dnia 19 lutego 1947 roku. Jej pełna nazwa brzmiała: „O ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczpospolitej Polskiej". Według ustaleń ustawy najwyższą władzę ustawodawczą w państwie otrzymywał Sejm, a władza wykonawcza znajdowała się w ręku prezydenta, rządu oraz Rady Państwa. Pieczę nad sądownictwem miały sprawować niezawisłe sądy.

Sejm miał składać się z 444 posłów, wybieranych na pięcioletnią kadencję. Wydawał ustawy oraz kontrolował rząd. Prezydent był wybierany przez Sejm na 7 lat. Za zadanie miał reprezentować państwo, zarządzać sesjami Sejmu, powoływać i odwoływać członków rządu, przydzielać odznaczenia, jak również był zwierzchnikiem wojska i miał prawo łaski. Rada Państwa była zupełnie nowym organem, nieznanym na polskim gruncie. Pomysł został zaczerpnięty z ZSRR. Przewodniczącym jej miał być prezydent, a jej kompetencje wkraczały na pole również ustawodawcze. Miała możliwość wydawania dekretów z mocą ustaw. Rada Państwa monitorowała jednocześnie NIK (Najwyższa Izba Kontroli), w którego kompetencjach zawierała się kontrola nad gospodarczymi pomysłami rządzących. NIK przedstawiał jednocześnie coroczny wniosek, przyznający, albo też odmawiający absolutorium dla rządu. Pełna kontrola nad tą instytucją była więc bardzo istotna dla komunistów.

W Małej Konstytucji zupełnie pominięto kwestię praw i wolności obywatelskich. Uzupełniono je dopiero 22 lutego. Stwierdzano, że ludzie są równi wobec prawa, bez względu na pochodzenie, religię, kolor skóry, płeć, status społeczny czy też wykształcenie. Zapewniano wolność sumienia i wyznania oraz nietykalność osobistą oraz ochronę życia i zdrowia obywateli. Oczywiście wszelkie te deklaracje okazały się pustymi sloganami, a sam fakt, że w Konstytucji nie zawarto ich od razu daje pojęcie o charakterze działań komunistów. Podstawowym celem ustawy „O ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczpospolitej Polskiej" było zapewnienie rządzącej partii nieograniczonej władzy, przy jednoczesnych pozorach istnienia demokracji. Konstytucja obowiązywała w latach od 1947 do 1952 roku, kiedy to, 22 lipca, uchwalono Konstytucję PRL, zwaną konstytucją stalinowską.