Maria Dąbrowska „Noce i dnie” - opis miasta w powieści

Barbara Niechcic po śmierci Bogumiła sprwowadziła się do Kalińca. Zamieszkała w czynszowej kamienicy przy placu Świętojańskim. W końcu mogła odpocząć, zrzucić z siebie obowiązki gospodyni. Jej mieszkanie składało się z dwóch słonecznych pokoi. Pani Barbara utrzymywała w nich nieskazitelny porządek. Okna pokoi wychodziły na plac Swiętojański, na którym znajdował się skwer z pomnikiem i studnia. Przez okna widać było wejście do parku. Z jednej strony owego wejścia mieścił się kościół, a z drugiej dziedziniec starego pałacu. Pałac otoczony był murem. Narrator dokładnie opisuje widok z okna mieszkania pani Barbary.

Bohaterka nieczęsto zapuszczała się w inne dzielnice miasta. Swoje podróże ograniczała do wyjścia na pocztę, gdzie wrzucała listy do dzieci, na rynek, na którym kupowała warzywa i owoce. Chodziła z odwiedzinami do rodziny. Zaglądała do Ostrzeńskich. Często zachodziła do czytelni. Miała teraz dużo wolnego czasu, mogła nadrabiać zaległości w lekturze. Czytała monografie historyczne, życiorysy, książki podróżnicze. Za powieściami nie przepadała, gdyż nużyły ją poufne wynurzenia, denerwowała histeryczność, a „podrygi miłosne” uważała za żenujące. Pani Barbara nie była również miłośniczką poezji. Liryzm i sentymentalizm nie przemawiały do niej tak jak fakty i realizm. Uwielbiała Wiktora Hugo, Dickensa, Prusa. Często zbierała książki ze sobą do parku, tam na ławce oddawała się lekturze lub obserwacjom.

Narrator dokładnie opisuje topografię parku. Wiło się tam mnóstwo ścieżeczek. Na trawnikach rosły drzewa i krzewy. Trawa była zadbana, regularnie strzyżona. Było to niezwykłe miejsce, w którym można było się zrelaksować, zatopić w marzeniach.

W całym opisie miasta uderza dbałość o szczegóły. Wszystko odtworzone jest z topograficzną dokładnością. Elementy zabudowy przestrzeni znajdują się na dokładnie wyznaczonych miejscach.