Stoicy - poglądy, filozofia

Szkoła filozoficzna stoików została założona w III wieku p.n.e. przez Zenona z Kition. Nurt ten został doprecyzowany przez Chryzypa i kultywowany przez całą epokę antyku. Podobnie jak inne szkoły, stoicyzm zajmował się przede wszystkim zagadnieniami o naturze etycznej. Stworzył ponadto cały system filozoficzny, zakładający monistyczną teorię bytu oraz skłaniający się w kierunku poznania empirycznego.

W stoickiej teorii bytu należy wyróżnić pojęcia takie, jak: materia i pneuma. Materią jest wszystko, co nas otacza, wszystko, co istnieje. Na materię składa się mieszanina żywiołów; dzieli się ona na materię bierną i czynną. Materia czynna to właśnie pneuma, wyobrażana w charakterze wiatru, który jest tożsamy z Logosem, a więc ma możliwość tchnięcia życia w materię bierną. Pneuma jest siłą obdarzoną wiedzą absolutną, jest również obiektywna. Jest katalizatorem wszelkich działań, obecnych w świecie.

Dusza ludzka ma charakter pneumatyczny, lecz nie jest bytem wiecznym. Po śmierci człowieka jego dusza opuszcza ciało i staje się częścią materii biernej.

Najbardziej znamiennym elementem filozofii stoickiej są jej założenia etyczne. Według stoików celem i sensem życia człowieka jest osiągnięcie cnoty. Cnota jest bytem rozumianym immanentnie; jeśli uda się nam posiąść cnotę, jesteśmy „bezpieczni” - nie grozi nam jej utrata. Całe życie człowieka powinno zostać podporządkowane poszukiwaniom cnoty. Człowiek posiadający ją jest człowiekiem dobrym, a więc szczęśliwym, ponieważ właśnie dobro zapewnia mu prawdziwe szczęście. Rozumując w ten sposób możemy dostrzec niewłaściwość dzielenia wydarzeń w życiu na pomyślne i niepomyślne - dla człowieka cnotliwego nie ma różnicy, czy odziedziczył wielki spadek, czy też zawalił mu się dom.

Stoicyzm zakłada pewien specyficzny model postrzegania rzeczywistości. Zakłada on zdolność do przyjmowania wydarzeń w sposób spokojny i opanowany, ponieważ są to rzeczy, na które nie mamy wpływu. A skoro cnota jest warunkiem szczęścia, nie powinniśmy uganiać się za złudnymi przyjemnościami życia.

Najbardziej znanymi stoikami byli Lucjusz Seneka i Marek Aureliusz.