Adam Mickiewicz „Pani Twardowska” - interpretacja i analiza ballady

„Pani Twardowska” to ballada Adama Mickiewicza nawiązująca do legendy o polskim szlachcicu, który zaprzedał duszę diabłu. W zamian mógł korzystać z usług sił nieczystych. Poeta opisuje kulminacyjny moment historii, kiedy to diabeł pragnie odebrać od człowieka swoją należność.

Budowa utworu jest charakterystyczna dla reprezentowanego przezeń gatunku. To dzieło stroficzne składające się z 31 tetrastychów. Liczba sylab w wersach wynosi 8 sylab. Rymy pojawiające się w balladzie są przeplatane - abab. Warstwa stylistyczna obejmuje głównie epitety, brak natomiast porównań i metafor. Język utworu jest prosty, przypomina nieco styl rozmowy. Pojawiają się zdrobnienia oraz słowa potoczne.

Twardowski podpisał kontrakt z siłami nieczystymi. Po dwóch latach korzystania z ich usług, miał udać się do Rzymu, by dotrzymać swojej części umowy. Jednak sprytny szlachcic przeciągał ten moment i gdyby nie sprytny postępek Mefistofila, prawdopodobnie diabeł nigdy nie miałby szansy na zdobycie jego duszy. Mężczyzna zostaje przyskrzyniony przez czarta w karczmie, która nazywa się „Rzym”.

Twardowski nie traci rezonu, postanawia przechytrzyć szatana. Wymyśla kolejne próby, jakim sprostać ma przeciwnik dybiący na jego duszę. Musi on ożywić rumaka z obrazu, skręcić dla szlachcica bicz z piasku, by ten mógł okiełznać konia, ma wykąpać się w wodzie święconej, a co najgorsze, zostaje zmuszony, by wziąć Panią Twardowską na rok za żonę. Temu zadaniu nie potrafi sprostać nawet czart.

Świat przedstawiony w balladzie oddaje nastrój karczmianej zabawy. Wszystko dzieje się niezwykle szybko, panuje wesoła atmosfera. Diabeł okazuje się postacią nie tyle straszną, co wręcz komiczną. Nie potrafi poradzić sobie ze zwykłym człowiekiem. Takie przedstawienie znacznie deprecjonuje potęgę sił nieczystych. Fantastyka w „Pani Twardowskiej” jest tworzywem warstwy humorystycznej tego dzieła.

Ballada ta jest niezwykle żywa. Określa się ją jako utwór humorystyczny. Komizm wypływa nie tylko z dialogów, ale także z opisywanych sytuacji. Nastrój ten jest wszechobecny i porywający. „Pani Twardowska” odbiega więc od innych ballad znanych z twórczości Mickiewicza. Nie zostają tutaj poruszone ważne moralne kwestie, za to możemy odczytać pogodną i radosną opowieść o człowieku, który przechytrzył samego Mefistofelesa.